يكي از شهرستان هاي استان تهران است كه در ناحيه جنوب خاوري استان واقع شده است. منطقه پاكدشت به علت نزديكي به تهران و بخش هاي مختلف اقتصادي، از رونق بازرگاني برخوردار است و فرآورده هاي كشاورزي از قبيل گندم و جو، پنبه، تره بار، گل، محصولات كارخانجات صنعتي و توليدي، توليدات معدني مانند گچ، شن و ماسه، فرآورده هاي دامي به خصوص شير گاوداري هاي صنعتي، تخم مرغ و مرغ گوشتي اقلام صادراتي شهرستان پاكدشت را تشكيل مي دهد. در واقع پاكدشت، شهري است كه از جمع سه روستاي پست، قوهه و مامازند شكل يافته است و به همين سبب داراي بافتي پراكنده و ناهمگن است. اهالي اين منطقه را بيش تر؛ كارگران و كاركنان سازمان هاي دولتي تشكيل مي دهند.
صنايع و معادن
وجود كارخانه هاي پارچين و ديگر كارگاه هاي صنعتي و توليدي و كوره هاي آجرپزي در منطقه، باعث اشتغال هزاران نفر از اهالي شهرستان پاكدشت شده است. به جز كارخاه هاي پارچين كه متعلق به سازمان صنايع دفاع بوده، فهرست بقيه كارگاه هاي توليدي و شركت هاي موجود به شرح زير است:
ـ ملامين ايرامين
ـ رنگ سازي ايفل
ـ كارخانه نيوارد (درب و پنجره سازي)
ـ كارخانه سيم سازي، كارخانه هاي كفش، لاستيك سازي، آلومينيوم سازي و ريخته گري و كارخانه توليد ماكاروني و كارگاههاي صنعتي اكسايد و …
در قسمت خاور پاكدشت،‌ مسير رودخانه جاجرود داراي معدن شن و ماسه است كه به صورت مكانيكي مورد استخراج و بهره برداري قرار مي گيرد. يك معدن سنگ گچ واقع در شمال روستاي توچال و معدن سنگ آهك در جنوب روستاي مذكور وجود دارد كه توسط شركت كل معادن ايران استخراج و مورد بهره برداري است.
كشاورزي و دام داري
كشاورزي در اين شهرستان از رونق خوبي برخوردار است. براي آبياري زمين هاي زير كشت از چاه هاي ژرف رودخانه جاجرود و در برخي نقاط از كاريز استفاده مي شود. رودخانه جاجرود در قسمت خاوري اين شهرستان به محض ورود به جلگه به چندين شعبه فرعي تقسيم شده و زمين هاي مزروعي را در فصل هاي بهار و تابستان آبياري مي كند. نوع كشت بيش تر آبي و روش آبياري بيش تر جوي بندي است. عمده ترين فرآورده هاي كشاورزي عبارتند از: گندم، جو، پنبه، تره بار، سبزيجات و پرورش گل. دام داري نيز در منطقه به صورت سنتي و صنعتي رواج كامل دارد. شير،گوشت، تخم مرغ علاوه بر مصارف داخلي شهرستان از جمله صادرات مهم پاكدشت به شمار مي رود. كشاورزي، دام داري و صنعت از مشاغل عمده اهالي بوده و بنيان اقتصاد پاكدشت بر آن استوار شده است.
وجه تسميه و پيشينه تاريخي
مامازن در شمال خاوري شهرستان پاكدشت واقع شده است و اهالي مي گويند مادر كريم خان زند در اين روستا زندگي مي كرده است و به همين جهت به مامازند نام گذاري گرديده است. در مورد نام پاكدشت نيز گفته مي شود در گذشته هاي بسيار دور، باتلاقي در اين محل بوده كه به علت آلودگي و داشتن پشه مالاريا و با توجه به عدم پيشرفت بهداشت در آن زمان، باعث شيوع بيماري مالاريا در منطقه مي شده است. از اين رو به نام «پلشت» (آلوده) از آن ياد مي شده است. ولي با توسعه و ترقي كنوني، پلشت از سال 1987 تغيير نام پيدا كرد و به پاكدشت موسوم شد.
مشخصات جغرافيايي
شهرستان پاكدشت از خاور به شهرستان دماوند و بخش ايوانكي از شهرستان گرمسار،‌ از باختر به شهرستان ري، ‌از شمال به شهرستان شميرانات و از جنوب به بخش مركزي شهرستان ورامين محدود مي شود. شهر پاكدشت مركز شهرستان پاكدشت، از نظر جغرافيايي در 51 درجه و 40 دقيقه درازاي خاوري و 35 درجه و 28 دقيقه پهناي شمالي و بلندي 1020 متري از سطح دريا واقع شده است. جاجرود تنها رودخانه مهم و پر آب منطقه است. از طريق جاده اصلي تهران ـ مشهد به درازاي 25 كيلومتر به سوي شمال باختري شهر به تهران متصل مي شود و از همين راه در فاصله 40 كيلومتري ايوانكي و 71 كيلومتري به شهر گرمسار قرار دارد. هم چنين راه هاي فرعي، روستاهاي شهرستان را به مركز شهرستان پيوند داده است.

يكي از نقاط باستاني و تاريخي ايران بوده و در ناحيه جنوب استان تهران واقع شده است. شهرستان ري از نظر كشاورزي بسيار فعال و غني است. كارخانه هاي صنعتي و توليدي زيادي نيز در اين منطقه مستقر شده كه نيروهاي قابل توجهي را به خود جذب كرده است. جاذبه هاي تاريخي شهرستان ري بر جاذبه هاي طبيعي منطقه غلبه دارد و اين به سبب تاريخ كهن اين منطقه است. قدمت طولاني و سابقه كهن ري سبب شده كه آثار تاريخي بسيار قديمي مانند باروي ري برين ( كه مربوط به سده هاي پيش از ميلاد است) در اين شهر وجود داشته باشد. آستانه مقدس حضرت عبدالعظيم (ع) نيز كه مهم ترين اثر تاريخي و مذهبي استان تهران به شمار مي آيد، در اين منطقه واقع شده است. آتشگاه هاي قديمي، تپه هاي باستاني، قلعه هاي قديمي و ديگر مناطق تاريخي از مهم ترين ديدني هاي شهرستان ري به شمار مي آيند كه از قدمت تاريخي و اهميت فراوان برخوردار اند. بازرگاني، صنعت گري،‌ كشاورزي و دام داري از مشاغل اصلي اهالي شهرستان ري به شمار مي رود.
مكان هاي ديدني و تاريخي
ري تنها منطقه باستاني استان تهران است كه داراي آثار تاريخي و مكان هاي ديدني زيادي است. اين منطقه قطب توسعه توريسم مذهبي استان تهران نيز به شمار مي آيد. جاذبه هاي تاريخي شهرستان ري بر جاذبه هاي طبيعي منطقه غالب است. قدمت طولاني و سابقه كهن ري سبب شده كه آثار تاريخي بسيار قديمي مانند باروي ري برين - كه مربوط به سده هاي قبل از ميلاد است- در اين شهر وجود داشته باشد. آستانه مقدس حضرت عبدالعظيم (ع) يكي ازمهم ترين آثار تاريخي و مذهبي شهرستان ري است. آتشگاه هاي قديمي، تپه هاي باستاني، قلعه هاي قديمي و مناطق تاريخي از ديگر ديدني هاي شهرستان ري هستند كه از قدمت تاريخي و اهميت فراوان برخوردار هستند.
صنايع و معادن
كارخانه هاي صنعتي و توليدي مستقر در شهرستان ري نيروهاي زيادي به خود جذب نموده و شامل گونه هاي زير مي شود: پالايشگاه بزرگ تهران، فرآورده هاي نفتي، چيت سازي، ريسندگي، بافندگي، توري سازي، خودرو و كاميون سازي، سيمان، صنايع غذايي،‌ ابزار سازي، آجر پزي و شيشه سازي و ... مصنوعات نخي، پشمي، چرمي و سنگ هاي معدني از جمله ديگر صنايع اين شهرستان است.
معادن فعال شهرستان ري عبارتند از:
ـ منگنز محمد آباد واقع در 40 كيلومتري جنوب شهر ري و جنوب خاوري كهريزك.
ـ‌ سولفات دو سود فشاپويه در 28 كيلومتري جنوب خاوري حسن آباد.
ـ كوارتزيت غني آباد 5 كيلومتري خاور شهر ري، حاشيه جنوبي كوه بي بي شهربانو.
ـ سنگ آهك لپه زنگ 19 كيلومتري خاور شهر ري.
ـ سنگ آهك دولت آباد 2 كيلومتري سرپل سيمان (ميدان شوش به شهر ري) جنوب كارخانه سيمان ري.
ـ سنگ آهك صفاييه و چاه حمزه 4 كيلومتري خاور پل سمنان.
ـ سنگ آهك بي بي شهربانو 5 كيلومتري خاور شهر ري.
هم چنين در مسير رودخانه كرج؛ معادن شن و ماسه موجود است كه در چندين نقطه استخراج و مورد بهره برداري قرار مي گيرد.
كشاورزي و دام داري
شهرستان ري از نظر كشاورزي بسيار فعال بوده و 50 درصد كشاورزي آن به روش صنعتي و بازمانده ي آن به روش نيمه صنعتي و سنتي انجام مي گيرد. فرآورده هاي كشاورزي شامل: گندم،‌ نباتات علوفه اي، پنبه، چغندر قند، ذرت و تره بار است. از لحاظ باغ داري، بالغ بر 2000 هكتار از زمين هاي شهرستان ري را تاكستان پوشانده و 2000 هكتار آن شامل سيب، گوجه، آلو، زرد آلو و گلابي است. جهت آبياري زمين هاي زير كشت و باغ ها از چاه هاي ژرف و نيمه ژرف و قنات ها استفاده مي شود.
دام داري و دام پروري در اين شهرستان بسيار گسترده و فعال بوده و شامل: گاوداري، گوسفند داري و مرغ داري هاي صنعتي است. گاوداري به صورت صنعتي و نيمه صنعتي و سنتي بوده و شامل گاوهاي دو رگ و بومي است. جهت مصارف گوشتي نيز گاوداري پروار بندي رواج دارد. در بخش گوسفند داري نيز تعداد گوسفندان و بزهاي دام داران نيمه متحرك (نيمه كوچ رو) اين شهرستان چشم گير است. اين دام ها در فصل هاي پاييز و زمستان در محل نگه داري شده و در فصل هاي بهار و تابستان جهت تعليف و چراي دام به مراتع اطراف سد لار برده مي شوند. در قسمت مرغ داري هاي صنعتي تعداد قابل ملاحظه اي مرغ داري صنعتي در سطح شهرستان ري وجود دارد كه ساليانه حدود يازده ميليون مرغ گوشتي و بيش از دو ميليون مرغ تخمي و مادر پرورش مي دهند.
وجه تسميه و پيشينه تاريخي
در حدود 3000 سال ق. م سلوكوس، نام ‹‹اورويوس›› را بر ري نهاد. در زمان اشكانيان اين نام به ‹‹ارساكيا›› و ‹‹ارشكيه›› تغيير يافت و در زمان حكومت ساسانيان به ‹‹ري›› تبديل شد. ري يكي از نقاط باستاني ايران است. آثاري كه از ري به دست آمده به هزاره چهارم پيش از ميلاد مي رسد و از نظر قدمت به دو بخش تقسيم مي شود:
الف ـ ري باستاني كه در جنوب چشمه علي، ميان بارويي بزرگ كه در روزگاران پيش از اسلام (4000 ق. م) احداث شده بود، قرار داشت و به ري برين يا ري عليا معروف بود.
ب ـ ري سده هاي واپسين كه در جنوب خاوري بخش نخستين يا ري عليا در جنوب كوه بي بي شهربانو واقع شده بود و به ري زيرين يا ري سفلي معروف بود.
اقوام آريايي مهاجر با ورود به ايران، در دشت ها، جلگه ها و ديگر مكان هاي خوش آب و هوا اقامت گزيدند. اين قوم هنگامي كه به دشت ري رسيدند، شهر ري را جهت قلعه سازي انتخاب كرده ميداني بزرگ را در آن بنا نهادند. سپس جهت نگهباني و حفاظت از آن مكان آتش مقدس را در ميان ميدان بر افروختند.
شهر ري به تدريج توسعه و گسترش يافت. شمال شهر ري به علت داشتن هواي بهتر، محل اسكان ملوك، شاهزاده گان، امراء و اشراف بوده است. در آن روزگار به خاطر حفاظت از شمال شهر بارو و حصار عظيمي در پيرامون شمال شهر احداث و در جنوب نيز خندقي ژرف حفر شد.
مردم اين شهر با آمدن سپاهيان اسلام به دين اسلام گرويدند، كه بيش تر آنان اهل تسنن بودند و در نيمه ي اول سده دوم هجري به مذهب شيعه روي آوردند. ري در دوره اسلامي،‌ پناه گاه فرمان داران بني اميه بود. اين شهر از كشمكش هاي مذهبي آسيب بسيار ديد و در سال 617 هـ. ق مردم آن، در تاخت و تاز مغولان قتل عام شدند. هنوز آثار حمله ددمنشانه مغولان از بين نرفته بود كه ري بار ديگر در سال 786 هـ . ق به دست سپاهيان تيمور به ويرانه اي بدل شد و از آن پس، ديگر روي آبادي به خود نديد. ويرانه هاي ري قديم هنوز نزديك شهر كنوني ري باقي است. شهر ري از قديم مركز و كانون علم و ادب بوده و لذا در زمان هاي مختلف شخصيت هاي علمي و دانشمندان بزرگي چون ابوالفتح رازي و محمد زكرياي رازي فيلسوف و پزشك نامي از آن برخاسته اند.
مشخصات جغرافيايي
شهرستان ري از شمال به تهران، از خاور به شهرستان ورامين، از جنوب به استان قم واز باختر به شهرستان هاي كرج و ساوه محدود مي شود. شهر ري مركز شهرستان ري از نظر جغرافيايي در 51 درجه و 26 دقيقه درازاي خاوري و 35 درجه و 36 دقيقه پهناي شمالي و بلندي 1062 متري از سطح دريا واقع شده است. مهم ترين رودخانه هايي كه در محدوده ي شهرستان ري جريان دارند؛ رودخانه هاي كرج، جاجرود،‌ شور و سرخه حصار هستند. به طور كلي شهرستان ري در ناحيه دشتي استان تهران واقع شده و تنها كوه بي بي شهربانو در شمال خاوري و كوه آزاد در 21 كيلومتري جنوب باختري آن قرار گرفته است. شهرري در مسير راه آهن تهران ـ مشهد و تهران ـ بندر تركمن و در 15 كيلومتري ايستگاه راه آهن تهران قرار دارد. سابر مسيرهاي دسترسي به اين منطقه عبارتند از:
1ـ راهي به سوي جنوب باختري كه از كنار درياچه قم مي گذرد و 125 كيلومتر از شهر ري تا قم فاصله دارد.
2ـ راهي به سوي جنوب خاوري از طريق بزرگ راه به درازاي 40 كيلومتر كه به شهر ورامين مي پيوندد.
3ـ بزرگ راه تهران ـ قم
4ـ جاده كمربندي كه بزرگ راهش مهم است و جاده قديم كرج و بزرگ راه در 4 كيلومتري تهران ـ كرج واقع است.
5ـ راه هاي روستايي كه به شهر منتهي مي شوند.

رودخانه سرخه حصار ري
رودخانه سرخه حصار كه از كوه سرخه حصار واقع در 4 كيلومتري شمال روستاي همرسين سرچشمه مي ‌گيرد از خاور شهر ري مي ‌گذرد و با تغيير جهت به سمت جنوب خاور و مشروب نمودن زمين هاي مزروعي به رودخانه جاجرود مي ‌ريزد.
چشمه‌ي شور ري
چشمه شور مهم ترين چشمه‌ي شهرستان ري است
كوه بي بي شهربانو ري
اين كوه در در 15 كيلومتري جنوب خاوري تهران و خاور شهر ري در دهستان غار خاوري واقع شده است. كوه بي بي شهربانو 1535 متر ارتفاع دارد.

مقبره هاي ديلمي و سلجوقي ري
مقبره هاي ديلمي و سلجوقي يا كوه نقاره خانه كه مربوط به دوران سلجوقي است از يادگارهاي تاريخي شهرري بوده و با شماره 203 به ثبت رسيده است.
گورستان ابن بابويه ري
ابن بابويه يكي از گورستان هاي قديمي شهر تهران است كه پيش از تاسيس بهشت زهرا، بزرگ ترين گورستان شهر بود. اين گورستان در فضايي آرام و سرسبز در زميني به مساحت 5/9 هكتار ايجاد شده است. گورستان ابن بابويه موزه اي ارزشمند است كه مردان بزرگ تاريخ معاصر ايران را در خود جاي داده است. از جمله اين بزرگان مى توان به ميرزاده عشقي شاعر بزرگ و انقلابي، دهخدا اديب و خالق لغت نامه دهخدا و دكتر حسين فاطمي وزير امور خارجه ايران در دوران نهضت ملي كردن صنعت نفت اشاره كرد.
گورستان حضرت عبدالعظيم ري
گورستان عبدالعظيم در جنوب خاوري صحن بيروني حرم حضرت عبدالعظيم واقع شده و زير نظر سازمان حج و اوقاف اداره مى شود. در اين گورستان بزرگان زيادي آرميده اند از آن جمله مي توان به "ستارخان" سردار ملي ايران اشاره نمود. آرامگاه سردار ملي در فضايي بسيار ساده و گمنام با سنگي قديمي كه نام سردار بسيار ساده و بي پيرايه بر آن حك شده است در ميان سنگ هاي حكاكي شده گورستان به چشم مي خورد كه البته به سختي مى توان آن را در ميان ساير قبور يافت.
بناي سنگي زرتشتيان ري
در قسمت باختري كوه بي بي شهربانو و در خاور كارخانه سيمان از قديم تا چند سال پيش چهار بناي سنگي مكعبي شكل قرار گرفته بود كه وسط آن ها حفره اي خالي وجود داشت. اين بناها كه در سال هاي گذشته به دست سنگ فروشان سودجو خراب شده، بى گمان استودان زردشتيان شهرستان بوده است. جايي كه در آن استخوان مرده هاي خود را بر اساس آموزه هاي ونديداد اوستا مى گذاشتند.
آرامگاه مرحوم سيد محمد طباطبايي ري
آرامگاه مرحوم سيد محمد طباطبايي كه در ميدان مركزي شهر ري قرار دارد، متعلق به قرن 13 هجري قمري بوده و با شماره 2097 به ثبت رسيده است.
آرامگاه رضاشاه ري
آرامگاه رضاشاه كه در شهرري قرار دارد، مربوط به دوره پهلوي بوده و با شماره 1329 به ثبت رسيده است.
آستانه‌‏‎ حضرت عبدالعظيم )ع) ري
حضرت عبدالعظيم‌ از نوادگان ‏‎‌امام‌‏‎‏‎ حسن مجتبي‌‏‎ ‏‎(ع‌‏‎(‎ است كه‌ در قرن‌‏‎ سوم هجري قمري‌‏‎‏‎ شهيد و‏‎ در‏‎ شهر ري‌‏‎ دفن شد‏‎. حرم‌ حضرت ‏‎عبدالعظيم (ع) ‏‎يكي‌‏‎ از زيارتگاه‌هاي‌‏‎‏‎ بزرگ‌‏‎‏‎ و معتبر شيعيان‌‏‎‏‎ جهان است‏‎ كه به مرور زمان ساخته و بناهاي متعلق به آن در دوره هاي مختلف تاريخي با شكوه زيادي احداث شده اند. اين مجموعه‌ مشتمل بر حرم‌ها، رواق‌ها، مسجدها، ايوان‌ها، صحن‌ها‏‎ و ديگر آثار‏‎ متعلق و وابسته‌‏‎ به‌‏‎ آن است. بقعه‌هاي امام ‌زاده‌‏‎ حمزه برادر امام‌‏‎ رضا‏‎ (ع)‏‎‎‏‎ و امام ‌زاده‌‏‎ طاهر از فرزندان‌ امام‌‏‎ سجاد‏‎ ‏‎‏‎)‎ع‌‏‎) نيز در همين‌‏‎ مجموعه قرار دارد‏‎.‎
بناي‌‏‎ اصلي‌‏‎ و نخستين اين‏‎ آستانه، در‏‎ نيمه‌ دوم‌‏‎ قرن‌ سوم‌‏‎ هجري قمري (قرن نهم‌‏‎ ميلادي‌‏‎) تعمير اساسي‌‏‎ شد و درگاه‌‏‎ اصلي ورودي آن كه‌ در سمت شمال قرار دارد، به فرمان پادشاهان‌‏‎ آل ‌بويه تكميل شده ‏‎و آذين يافت‌‏‎.‎ هم چنين گنبد مطهر ساخته شد و بعدها با‏‎ روكش‌‏‎ طلا پوشيده‌ شد.
قديمي ‌ترين اثر تاريخي اين‌ آستانه،‌‏‎ صندوق ‌مطهر ‌است ‌كه‌ از چوب عود فوفل‌ و گردو ساخته‌ شده‌ است‌. اين صندوق از آثار باستاني نفيس‌ ايران‌ بوده‌ و از لحاظ‏‎ بزرگي ‌كم ‌نظير‏‎ است. چهار طرف‌ اين‌ صندوق‌ گران بها كتيبه‌اي به‌ خط نسخ‌ و ثلث‌ برجسته‌ حكاكي شده‌ كه‌ مربوط به‌ سال‌ ساخت‌ صندوق‌ يعني 725 هجري قمري است‌. درب منبت كاري سمت‌ مقبره‌ ناصرالدين شاه‌‏‎ نيز، از ديگر قسمت‌هاي تاريخي بنا است‌ كه‌ قبل‌ از اين‌ كه‌ به صورت‌ آرامگاه‌ درآيد به‌ نام‌ مسجد هلاكوخان‌ خوانده‌ مي ‌شد. قدمت‌ اين‌ بنا به‌ سال‌ 848 هجري‌‏‎ قمري،‌ دوران سلطنت‌ شاهرخ‌ بهادر تيموري مي ‌رسد. آثار هنري با ارزشي از جمله‌ درهاي منبت كاري شده‌ با خطوط زيبا و نفيس‌ مربوط به سده‌ هاي هشتم‌ تا دهم‌ هجري باقي مانده‌ است. ايوان‌ رواق‌ و سر در بناي آستانه از آثار دوره صفويه و ضريح‌ نقره‌، آينه‌ كاري، نقاشي و طلا كاري گنبد از آثار دوره قاجاريه و متعلق‌ به‌ قرن‌ سيزدهم‌ هجري است.
بقعه و گنبد بى بى شهربانو ري
گنبد بي بي شهربانو بقعه اي مينايي رنگ، مربوط به قرن چهارم هجري قمري است. اين بقعه در دامنه جنوبي كوه ري معروف به كوه بي بي شهربانو قرار دارد. اين بنا به روايتي، محل آرامگاه مادر حضرت سجاد امام چهارم(ع) و دختر يزدگرد سوم ساساني است. در نزديكي بقعه بى بى شهربانو غاري بزرگ وجود دارد و نزديك آن هم چشمه آبي در زير كوه است كه آب آشاميدني بقعه و زايران را تامين مى كند و منظره آن هم بسيار زيبا و جالب است. زايران به در ورودي پله اي كه به چشمه آب زيرزميني منتهي ميشود دخيل ميبندند. اين بقعه با شماره 256 به ثبت رسيده است.
امام زاده شعيب ابوموسي ري
امام زاده شعيب ابوموسي از مراكز عبادي متعلق به دوران قاجاريه است كه در فيروز آباد شهرري قرار دارد و با شماره 3377 به ثبت رسيده است.
بقعه ا ستودان بزرجوميد ري
بقعه استودان بزرجوميد در جنوب خاوري بقعه بي بي شهربانو، بر فراز تپه نقاره خانه واقع شده است. بناي اين عمارت از محوطه اي به طول 33 متر (جنوبي - شمالي) و عرض 22 متر (خاوري - باختري) كه با ديوار سنگي بسيار قديمي محصور مي باشد، تشكيل شده است. در سمت شمال آن سنگ طبيعي كوهستان قرار دارد و در جنوب اين محوطه نيز چند بناي محكم و استوار سنگي با پوشش هاي گنبدي شكل از سنگ و آجر ساخته شده است. در دوره هاي بعد از احداث ديواره هايي جديد، رواق ها، اتاق ها و راهروها، محوطه اصلي آن را به دو صحن تقسيم كردند. گنبد بقعه از عهد ديلميان است. اكنون كهن ترين اثر تاريخ دار بقعه، صندق روي مرقد است كه تاريخ آن 888 است و نشان مىدهد كه شكل كنوني بنا در آن تاريخ به وجود آمده است. در اين تاريخ ري و ناحيه هاي آن از جمله تهران، در تصرف خاندان آق قويونلو بود. در نفيس و منبت كاري بقعه از يادگارهاي زمان شاه تهماسب است.
امام زاده عبدالله ري
امام زاده عبدالله از مراكز عبادي متعلق به دوران صفوي - قاجاري است. بناي اين بقعه در خيابان فداييان اسلام، سه راه ورامين قرار دارد و با شماره 2313 به ثبت رسيده است. 
بقعه ابن بابويه ري
بقعه ابن بابويه واقع در ابن بابويه، نرسيده به ري از مراكز عبادي مربوط به اوايل قرن 8 هجري قمري است كه با شماره 1816 به ثبت رسيده است.
امام زاده هادي ري
امام زاده هادي بنايي آجري و از يادگارهاي دوران صفوي در منطقه شهر ري است. درون حرم مقبره اي وجود دارد كه با كاشي معرق پوشيده شده است. گفته مي شود كه اين بقعه به فرمان شاه تهماسب صفوي ساخته شده است. امام زاده هادي به نام مسجد شاه هم خوانده مي شود و محوطه آن آرامگاه بسياري از هنرمندان تهران است.

زندان هارون الرشيد
بناي زندان هارون الرشيد بعد از ورود اسلام به منطقه ساخته شده است. اين بنا كه درده كيلومتري جاده تهران به خراسان در دامنه كوه هاي مسگرآباد واقع است، از سنگ هاي نامنظم سياه رنگ با ملاط گچ و تاق هاي آجري ساخته شده است(تاق آجري اين بنا از بين رفته است). زندان هارون دو طبقه است كه هر طبقه آن چهار صفه دارد. اين بناي شگفت انگيز كه در قرن چهارم هجري قمري ساخته شده به دوران آل بويه مربوط است. بقاياي اين بنا در دامنه كوه مسگر آباد شهرري، از يادگارهاي آن دوره مي باشد.
ساير آثار تاريخي
از ديگر آثار تاريخي موجود در ري مي توان از موارد زير نام برد كه برخي از آن ها موجود و برخي ديگر تخريب شده و يا قسمتي از آن ها به جاي مانده است. اين بناها عبارتند از: بقعه امام زاده حمزه، بقعه امام زاده طاهر، بقعه بي بي زبيده، بقعه جوانمرد قصاب، بقعه ابوالفتوح رازي، بقاياي كاخ فخرالدوله يا فخرآباد، بقاياي گنبد مرداويج، بقاياي گنبد اينانج، قلعه گبرها يا دخمه گبرها، كاخ اشكاني، تپه كهريزك، تپه كميل، تپه خلاريز و تپه گبري.
نقش برجسته قاجاري چشمه علي ري
نقش برجسته قاجاري چشمه علي از حجاري هاي مربوط به سال 1348 هجري قمري است كه در خيابان چشمه علي شهرري قرار دارد. اين اثر با شماره 2284 به ثبت رسيده است.
نقش برجسته ساساني ري
بر روي كوه سرسره در شهرري نقش برجسته اي روي سنگ، حكاكي شده كه از يادگارهاي به جاي مانده از عهد ساساني مي باشد. تپه چشمه علي و قلعه بارو و نقش برجسته آن از مكان هاي تاريخي و ديدني شهر ري است كه مربوط به دوران بعد از ساساني است و با شماره 202 به ثبت رسيده است.
تپه مرتضي گرد ري
تپه مرتضي گرد كه از يادگارهاي دوران ساساني است در شهرري واقع بوده و با شماره 214 به ثبت رسيده است.
تپه چال ترخان ري
تپه چال ترخان كه در كيلومتر 25 تهران قرار دارد، از يادگارهاي تاريخي دوران ساساني بوده و با شماره 255 به ثبت رسيده است.
تپه ميل ري
تپه ميل در كنار جاده ميل به ورامين و در نزديكي ده خير واقع شده است. اين تپه از تپه هاي بسيار كهن منطقه است كه بقاياي آتشكده اي قديمي بر روي آن به جاي مانده است.
تپه گبري ري
در شمال خاوري امين آباد، تپه اي قرار دارد كه به نام تپه گبري مشهور است. بر بالاي اين تپه آثار برج سنگي و گچي بزرگي از دوران ديلميان باقي مانده كه به احتمال قوي مقبره مرداويج زيارگيلي از سرداران معروف آل زيار (ديلمي) است.
تپه كهريزك ري
تپه كهريزك تپه اي است باستاني در شهر ري كه متعلق به هزاره اول ق. م بوده و در جنوب گورستان بهشت زهرا واقع است.

كاروان سراي كنارگرد ري
كاروان سراي كنارگرد از يادگارهاي تاريخي منطقه فشاپويه شهرري است كه مربوط به دوران زنديه بوده و با شماره 1342 به ثبت رسيده است.
كاروان سراي دوقلو ري
كاروان سراي دوقلو و بقاع متصل به آستانه حضرت عبدالعظيم، مربوط به دوران مغول، صفوي، قاجاري و پهلوي بوده و با شماره 406 به ثبت رسيده است.
بازار شهر ري
بازار شهر ري كه همانند ساير بازارهاي ايران از بافتي سنتي برخوردار است از آثار دوران صفوي و قاجاريه مي باشد. به دليل تخريب ها و دخل و تصرف هايي كه در طول زمان بر اين بازار وارد شده، باز شناسي بخش صفوي آن ناممكن مي نمايد. در سال950 هـ . ق متولي وقت آستانه حضرت عبدالعظيم به دليل مشكل تهيه خواروبار زايرين، درخواستي را تقديم شاه طهماسب كرد كه در پاسخ به آن، شاه دستور ساختن 24 باب دكان را به سمت حرم داد. احداث اين دكان ها شروع شكل گيري بازار فعلي ري است كه ادامه آن به سمت شمال، در زمان ناصرالدين شاه و در چند نوبت انجام گرفت. مرحله اول شكل گيري بازار از چهار سوي كوچك كه بعد از حمام قرار داشته، به سمت شمال و تا ابتداي چهار سوي بزرگ مي باشد. مرحله دوم آن به دستور امير كبير ساخته شده است كه شامل چهار سوي بزرگ و راسته كاروان سراي دو قلو مي شود. مرحله سوم، ادامه ساخت بازار به سمت شمال بوده است.
مجموعه بازار شهر ري شامل يك راسته اصلي است كه به بازار حضرتي معروف است و جهت آن شمالي، جنوبي بوده و تا ورودي حضرت عبدالعظيم (ع) ادامه مي يابد و راسته ديگري كه با راسته حضرتي در چهار سوي بزرگ تلاقي دارد، اين راسته از سمت باختر به راسته كاروان سراي دو قلو و از خاور به ميداني كوچك مي رسد. با اين كه بخش هاي مهمي از بازار شهر ري در ساليان اخير تخريب گشته است ولي بازار به عنوان نبض اقتصادي شهر ري و مهم ترين معبر دسترسي به حرم حضرت عبدالعظيم هم چنان به حيات خود ادامه مي دهد و هر روز تعداد زيادي از زوار حضرت عبدالعطيم(ع) از زير طاق و چشمه هاي آن عبور مي كنند. كسبه بازار شهر ري نيز اغلب به مشاغلي كه در ارتباط با نياز زوار است، مشغول مي باشند. مجموعه بازار با شماره 1967 به ثبت رسيده است.

قلعه زردشتيان ري
در مقابل بقعه بي بي شهربانو، بر دامنه شمالي كوه ري(كوه بي بي شهربانو) بقاياي قلعه اي وجود دارد كه به قلعه زردشتيان (برج خاموشي) معروف است. در زمان هاي گذشته پيروان زردشت مردگان خود را در اين مكان قرار مىدادند.
قلعه طبرك ري
قلعه طبرك، بارو و حصار قديم شهر، از آثار برجاي مانده دوران خلفاي عباسي و مهم ترين آثار اسلامي ري است كه شامل يك رشته ديوارهاي خشتي و سنگي مي باشد . ري كهن به هنگام فتح به دست سپاه اسلام ويران و در قرون بعد دوباره آباد مي ‌گردد. منصور دوانيقي خليفه عباسي، نيمه خاوري شهر ري عهد اسلامي،‌ واقع در جنوب كوه بي بي شهربانو را پي مي ‌افكند و بر گرد آن خندقي حفر مي ‌نمايد و در سال 158 هجري قمري، مسجد جامعي در آن بنا مي كند و قلعه اي ( قلعه طبرك) در شمال آن احداث مي نمايد كه در دوره سلجوقيان به دستور طغرل سلجوقي منهدم شد. در بالاي كوه، تصويري از بهرام گور نقش شده بود كه در دوران قاجاريه، صورت فتحعليشاه را به جاي آن تراشيده اند.
قلعه گبري ري
قلعه گبري كه از بناهاي مربوط به دوران قبل از اسلام تا قرن 3 و 4 هجري قمري است، در شهرري قرار داشته و با شماره 1982 به ثبت رسيده است.
برج نقاره خانه ري
بقاياي برج آجري نقاره خانه برفراز كوهي به نام كوه نقاره خانه در شهر ري قرار دارد. اين برج كه داراي هشت ترك است از بناهاي عهد سلجوقي بوده و در قسمت بالايي برج و باروي شهر سلجوقيان قرار دارد. پژوهش ها و كاوش هاي علمي نشان داده اند كه محل برج نقاره خانه آرامگاه يكي از شهرياران سلجوقي بوده است.
برج نقاره خانه ري
بقاياي برج آجري نقاره خانه برفراز كوهي به نام كوه نقاره خانه در شهر ري قرار دارد. اين برج كه داراي هشت ترك است از بناهاي عهد سلجوقي بوده و در قسمت بالايي برج و باروي شهر سلجوقيان قرار دارد. پژوهش ها و كاوش هاي علمي نشان داده اند كه محل برج نقاره خانه آرامگاه يكي از شهرياران سلجوقي بوده است.
برج طغرل ري
برج طغرل كه قدمت آن به نيمه اول قرن پنجم هجري قمري مي رسد، بنايي مدور و بلند به طول حدود20 متر است. اين برج در محوطه اي قرار دارد كه به احتمال قوي مدفن طغرل اول، پادشاه سلجوقي است. بدنه اين برج ترك خورده است كه البته در سال 1300 هجري قمري تعمير شده است به همين دليل،‌ آثار و نشانه هاي به جاي مانده تاريخي و معماري سلجوقي آن از قبيل كتيبه كوفي و نقش و نگار آجري آن از بين رفته است. اكنون اين برج قديمي به صورت يك بناي تازه درآمده است. لوح سنگ مرمر سردر برج، به يادگار مرمت بنا نصب شده است.
باروي ري برين
باروي بزرگ ري برين(ري عليا) در روزگاران پيش از اسلام ( 4000 ق. م ) احداث شده و ري باستاني را كه در جنوب چشمه علي قرار داشت، در بر گرفته بود. اين بارو و حصار عظيم را آريايي ها به خاطر حفاظت از شهر در پيرامون شمال شهر احداث و در جنوب آن نيز خندقي ژرف حفر كردند. ظاهرا نيمه خاوري اين بارو - كه هنوز قسمت هايي از آن در شمال چشمه علي، و پهنه كارخانه هاي گليسيرين و سيمان به چشم مي خورد- به طور كامل و پي‌هاي ديگر جهات آن در اوايل عهد قاجاريه بازسازي شده است. اين بارو نمايشگر حدود ري پيش از اسلام است. ري پس از اسلام در قسمت خاوري بارو، به دست خلفاي عباسي پي ريزي شده است.
بقاياي آتشگاه ري
در 12 كيلومتري جنوب خاوري ري بر روي تپه ميل در كنار جاده ميل به ورامين و در نزديكي ده خير آتشكده اي كهن از عهد ساساني به جاي مانده كه در زمان هاي كهن از آن به عنوان معبد استفاده مي شد. در وسط اين معبد، آتشداني قرار داشت كه آتش آن همواره روشن بود. گفته مي شود كه اين آتشكده توسط فريدون ساخته شده بود ولي همانند آتشكده هاي ديگر، به دست اسكندر مقدوني منهدم شد.

شهرستان رباط كريم يكي از شهرستان هاي استان تهران است كه در ناحيه باختري استان واقع شده است. وجود تپه هاي باستاني اطراف شهرستان رباط كريم؛ نشان گر قدمت منطقه است ولي اطلاعات زيادي در اين باره در دست نست. اساس اقتصاد اين شهرستان را كشاورزي و دام داري تشكيل مي دهد. بازرگاني و داد و ستد نيز در راستاي همين فعاليت ها صورت مي گيرد. معبد قديمي تخت رستم، كاروان سراي فتح علي شاه و تپه هاي باستاني كه در اين شهرستان وجود دارند، از جمله ديدني هاي منطقه به شمار مي آيند. در سال هاي اخير مهاجرين زيادي از شهرهاي مختلف به اين شهرستان مهاجرت نموده و سكني گزيده اند و بافت جمعيتي را تغيير داده اند. اساس اقتصاد اين شهرستان را كشاورزي و دام داري تشكيل مي دهد و بازرگاني و داد و ستد نيز در راستاي همين فعاليت ها صورت مي گيرد.
مكان هاي ديدني و تاريخي
وجود تپه هاي باستاني اطراف شهرستان رباط كريم نشان گر قدمت منطقه است. تپه باستاني پرندك، تپه باستاني معمورين، تپه كلمه، تپه باستاني وسطر و ساير تپه هاي باستاني به اضاف معبد قديمي تخت رستم كه قدمت ان به دوره ساسانيان مي رسد و كاروان سراي فتح علي شاه از جمله ديدني هاي اين منطقه به شمار مي آيند.
صنايع و معادن
مهم ترين معدن اين شهرستان معدن منگنز واقع در 6 كيلومتري باختر رباط كريم است كه توسط شركت ملي فولاد ايران مورد بهره برداري قرار مي گيرد.
كشاورزي و دام داري
كشاورزي منطقه ي رباط كريم بيش تر به صورت آبي بوده و از رونق خوبي برخوردار است. براي آبياري زمين هاي تحت كشت و باغ هاي اطراف، از چاه هاي ژرف استفاده مي شود. طريقه آبياري به صورت كرت بندي است. عمده ترين فرآورده هاي كشاورزي و باغ داري عبارتند از: گندم، جو، تره بار، ذرت، تخمه آفتابگردان، انگور، سيب، گلابي و گيلاس. در اين شهرستان پوشش گياهي تنك جهت چراي دام موجود است. دام داري در منطقه هم به صورت سنتي و هم به روش صنعتي انجام مي گيرد. محصولاتي مانند تره بار، انگور و شير از مهم ترين صادرات رباط كريم محسوب مي شود. دام داري هاي صنعتي شامل واحدهاي گاوداري از نژادهاي اصيل خارجي است كه به پرورش گاوهاي شيرده اختصاص يافته و از بازدهي خوبي برخودار شده است.
وجه تسميه و پيشينه تاريخي
گفته مي شود وجه تسميه نام رباط كريم به علت وجود كاوران سرايي قديمي در اين ناحيه با نام «رباط (كاروان سرا) كريم» بوده است و بعد ها حتي پس از رشد شهر و گسترش آن نام منطقه ي رباط كريم هم چنان بر اين ناحيه مانده است. البته الان كاروان سراي قديمي در اين ناحيه وجود دارد كه قدمت آن به دوره قاجاريه مي رسد ولي اين كاروان سرا به نام فتح علي شاه موسوم است.
مشخصات جغرافيايي
رباط كريم مركز شهرستان رباط كريم، از نظر جغرافيايي در 51 درجه و 05 دقيقه درازاي خاوري و 35 درجه و 28 دقيقه پهناي شمالي و بلندي 1033 متري از سطح دريا واقع شده است. شهرستان رباط كريم از خاور و جنوب به شهرستان ري، از شمال به شهرستان شهريار و از باختر به شهرستان ساوه محدود مي شود. مهم ترين رودخانه هاي اين شهرستان؛ رودشور و رود فصلي شاه چايي (شعبه اي از رودخانه كرج) است،. آب و هواي اين شهرستان؛ معتدل و خشك است. رباط كريم در فاصله 38 كيلومتري جنوب خاوري شهر كرج، در مسير جاده آسفالته تهران ـ ساوه در 35 كيلومتري جنوب باختري پايتخت، و 109 كيلومتري شمال خاوري ساوه قرار دارد. هم چنين يك راه آسفالته رباط كريم را به درازاي 21 كيلومتر به سمت شمال به علي شاه عوض متصل مي نمايد. رباط كريم داراي ايستگاه راه آهن است و خط آهن تهران ـ خرم شهر و تهران ـ كرمان از ميان اين شهر مي گذرد.

رود شور يا ابهر رود رباط كريم
رود شور از كوه هاي سلطانيه قزوين سرچشمه گرفته و از به هم پيوستن دو رودخانه خزررود و ابهررود و برخي از رودهاي كوچك فرعي ديگر تشكيل مي ‌شود و با جهت كلي شمال باختري به جنوب خاوري از 6 كيلومتري جنوب باختري حسن آباد (مركز بخش فشاپويه) گذشته و بر شوره‌ زار خاور حوضي سلطان جذب مي ‌گردد و پس از آبياري ابهر، قزوين، ساوجبلاغ و تهران به رودخانه كرج مي پيوندد. اين رودخانه به دليل داشتن نمك در پايين دست، براي كشاورزي مناسب نيست ولي شاخه هايي از آن از امكانات گردشگاهي برخوردار است.
رودخانه شاه چايي رباط كريم
رودخانه شاه چايي، رودي فصلي است كه شعبه‌اي از رودخانه كرج است. اين رود از 8 كيلومتري خاور رباط كريم مي ‌گذرد.

تپه باستاني پرندك رباط كريم
تپه باستاني پرندك يكي از تپه هاي باستاني مربوط به دوران پيش از تاريخ است. اين تپه در شمال باختر روستاي پرندك قرار دارد.
تپه باستاني معمورين رباط كريم
تپه باستاني معمورين از تپه هايي است كه متعلق به هزاره 6 تا اول قبل از ميلاد مي باشد و در مسير فرودگاه بين المللي امام خميني قرار دارد. اين تپه با شماره 2260 به ثبت رسيده است.
تپه كلمه رباط كريم
تپه كلمه از تپه هاي باستاني مربوط به دوران اسلامي است كه در روستاي كلمه قرار دارد. اين تپه با شماره 2883 به ثبت رسيده است.
تپه باستاني وسطر رباط كريم
تپه باستاني وسطر از تپه هاي متعلق به دوران باستاني و اسلامي است كه در روستاي رامين قرار دارد. اين تپه با شماره 2884 به ثبت رسيده است.
ساير تپه هاي باستاني رباط كريم
ديگر تپه هاي باستاني شهرستان رباط كريم عبارتند از: تپه كيكاور، چخماق تپه و تپه آلارد.

كاروان سراي فتح علي شاه رباط كريم
كاروان سراي فتح علي شاه از بناهاي مربوط به دوران قاجاري است كه در كيلومتر 37 جاده تهران - رباط كريم قرار دارد. اين بنا با شماره 1558 به ثبت رسيده است.

يكي از شهرستان هاي استان تهران است كه در ناحيه شمال استان قرار گرفته و پيچيدگي عجيبي با شهرستان تهران دارد. شميرانات به واسطه ي نزديكي به تهران و داشتن آب و هواي شادي بخش و دل پذير همواره جاذب جمعيت بوده و داراي مكان هاي ديدني و آثار تاريخي قابل توجهي است. شهرستان شميرانات به دليل نزديك بودن به شهر تهران و داشتن هواي دل پذير و معتدل كوهستاني (ييلاقي) در تابستان ها پذيراي تعداد زيادي از پايتخت نشينان است.
پيست هاي اسكي، كوه هاي توچال، دره هاي توچال،، آبشارهاي كوچك و بزرگ، چون: آبشار دوقلو، رودخانه هاي پرآب و خروشان در دامنه كوه هاي سر به فلك كشيده و درياچه هاي زيبايي چون درياچه سد لتيان بخشي از جاذبه هاي طبيعي منطقه است كه در كنار آثار متعدد تاريخي و موزه هاي متعدد پذيراي گردشگران زيادي است. مكان هاي متعدد تاريخي چون: كاخ هاي سلطنتي، گورستان هاي قديمي، امام زاده هاي مقدس و موزه هاي تاريخي در كنار طبيعت زيبا و فرح بخش منطقه، بازديد كنندگان از اين ناحيه را به وجد مي آورند. آب كشاورزي اين منطقه از رودخانه ها و چشمه سارها تامين مي شود و محصولات كشاورزي آن را گندم، جو و تره بار تشكيل مي دهد. باغ داري نيز در سطح بسيار وسيعي جريان يافته و شامل پرورش انواع درختان ميوه از قبيل سيب، گلابي، آلبالو، گيلاس، زردآلو، خرمالو، ‌توت و غيره مي شود.
مكان هاي ديدني و تاريخي
منطقه شميرانات به واسطه نزديكي به تهران و داشتن آب و هواي فرح بخش و دل پذير همواره جاذب جمعيت بوده و داراي مكان هاي ديدني و آثار تاريخي زيادي است. پيست هاي اسكي، كوه هاي توچال و دره هاي آن، آبشارهاي كوچك و بزرگ منطقه چون آبشار دوقلو، رودخانه هاي پرآب و خروشان در دامنه كوه هاي سر به فلك كشيده و درياچه هاي زيبايي چون درياچه سد لتيان، از جاذبه هاي طبيعي منطقه است كه در كنار آثار متعدد تاريخي شهرستان شميران پذيراي گردشگران زيادي است. مكان هاي متعدد تاريخي چون كاخ هاي سلطنتي، گورستان هاي قديمي، امام زاده هاي مقدس و موزه هاي تاريخي در كنار طبيعت زيبا و فرح بخش، گردشگران اين منطقه را راضي از بازديد خود بدرقه خواهند كرد.
صنايع و معادن
صنايع شهرستان شميران شامل صنايع مواد غذايي، ريسندگي وبافندگي، پوشاك و صنايع الكترونيكي مي شوند. معادن فعال اين شهرستان عبارتند از:
الف: بخش مركزي
سنگ سبز بدل آباد و دركه واقع در 3 كيلومتري شمال باختري اوين وباختر دركه.
ب:‌ بخش لواسانات
- مارن رسي در سبو بزرگ (محدوده گلندوك)
- سنگ تراس جاجرود (سنگ آهك مازني) واقع در كوه جاجرود كه بوسيله شركت سيمان ري مورد استخراج و بهره برداري قرار مي گيرد.
- سنگ لاشه ساختماني جاده لشگرك به افچه و لواسان.
- سنگ گچ واقع در 5 و 7 كيلومتري شمال گلندوك و اطراف روستاي كند بالا و پايين.
- معدن سنگ باغ كمش.
پ: بخش رودبار قصران
- معدن ذغال سنگ دريوك 18 كيلومتري شمال خاوري فشم.
- معدن ذغال سنگ خاتون بارگاه 20 كيلومتري شمال خاوري فشم (انتهاي راه فشم ـ گرمابدر)
- سنگ گچ آهار در راه اوشان به روستاي آهار.
- معدن سنگ لاشه ساختماني جيرود 11 كيلومتري شمال باختري فشم (جاده فشم به شمشك) هم چنين يك معدن فسفات دراطراف روستاي زايگان 9 كيلومتري شمال خاوري فشم شناسايي و كشف شده ولي تا كنون مورد استخراج و بهره برداري قرار نگرفته است.
كشاورزي و دام داري
آب كشاورزي از رودخانه ها و چشمه سارها تامين مي شود و محصولات كشاورزي آن عبارتند از: گندم، جو و تره بار. باغ داري در سطح وسيع تري جريان يافته و شامل پرورش انواع درختان ميوه از قبيل سيب، گلابي، آلبالو، گيلاس، زردآلو، خرمالو، ‌توت و غيره مي شود. دام داري نيز در اين شهرستان رونق داشته و علاوه بر گوسفند داري شامل پرورش طيور و زنبور عسل نيز مي شود كه فرآورده هاي آن از جمله صادرات اين شهرستان به شمار مي روند. هم چنين مراتع و چراگاه هاي متعددي كه داراي پوشش گياهي غني هستند در بخش هاي لواسانات و رودبار قصران وجود دارد كه علاوه بر دام داران محلي در دو فصل بهار و تابستان مورد استفاده دام داران متحرك و نيمه متحرك از شهرستان هاي ديگر نيز قرار مي گيرد.
وجه تسميه و پيشينه تاريخي
شميرانات از مناطق خوش آب و هوا و ييلاقي اطراف تهران به شمار مي آمده و به همين لحاظ همواره مورد توجه امرا و سلاطين وقت بوده است. در دوره قاجاريه كه شهر تهران به پايتختي انتخاب شد، منطقه ي شميران به ييلاق و استراحت گاه شاهان قاجار و ثروتمندان شهر تبديل شد و هر يك قصري در اين منطقه براي خود ساخته و باغي آباد كردند. اين منطقه در دوره ي پهلوي نيز بسيار مورد توجه حاكمان وقت بود و به همين سبب در اين شهرستان كاخ ها و باغ هاي بسيار زيبايي وجود دارند كه امروزه برخي از آن ها به عنوان موزه مورد بازديد عامه ي مردم قرار مي گيرند.
مشخصات جغرافيايي
شهرستان شميرانات كه در شمال استان تهران واقع شده؛ از شمال به شهرستان هاي نور و آمل، از خاور به شهرستان دماوند، از جنوب به تهران و شهرستان ورامين، از جنوب باختري به بخش كن و از باختر به شهرستان كرج محدود مي شود. شهرستان شميرانات كه مركز آن شهر تجريش است، از 3 بخش مركزي، لواسانات و رود بار قصران تشكيل شده است. تجريش از نظر جغرافيايي در 51 درجه و 26 دقيقه درازاي خاوري و 35 درجه و 49 دقيقه پهناي شمالي و بلندي 1500 متري از سطح دريا واقع شده است. مهم ترين رودخانه ي اين منطقه؛ رودخانه ي جاجرود است و آب و هواي شهرستان شميرانات به علت موقعيت كوهستاني سرد و خشك است. تقريبا تمام راه هايي كه در تهران آورده شده، به لحاظ پيوستگي زياد شهرستان شميرانات با شهرستان تهران شامل حال اين شهرستان نيز مي شود. علاوه بر راه هاي تهران، راه هاي فرعي كه شهرهاي مختلف اين شهرستان را به هم پيوند مي دهد نيز موجود است.

آبشار دوقلو شميران
آبشار دوقلو كه 2700 متر ارتفاع دارد در زير پناه گاه شيرپلا قرار گرفته و يكي از زيباترين آبشارهاي ناحيه شميرانات و محلي مناسب براي رفع خستگي كوه نورداني است كه به ارتفاعات صعود مي كنند. اين آبشار از ذوب برف بلندي هاي البرز به وجود آمده است. برودت آب آن تا حدي است كه حتي در تابستان هم نمي توان بيش از مدتي كوتاه در آن آب تني كرد.
درياچه سد لتيان شميران
اين درياچه در 25 كيلومتري شمال خاوري تهران قرار گرفته و با 330 هكتار وسعت روي رودخانه جاجرود ايجاد شده است. درياچه علاوه بر زيبايي هاي طبيعي خود محل پرورش انواع ماهي ها نيز است. كرانه ها و پيرامون اين درياچه گردشگاهي گسترده است كه مردم از آن بهره مي گيرند.
كوه آباك (ABAK) شميران
اين كوه با ارتفاع 3200 متر در محدوده شهرستان شميرانات، بخش رودبار قصران، دهستان رودبار و قصران و در 19 كيلومتري شمال خاوري مركز شهرستان شميرانات واقع شده است. جهت كوه شمال خاوري - جنوب باختري بوده و قله آن از نظر جغرافيايي در 51 درجه و 30 دقيقه درازاي خاوري و 35 درجه و 59 دقيقه پهناي شمالي قرار دارد.
كوه آهار (AHAR) شميران
اين كوه با ارتفاع 2184 متر در محدوده شهرستان شميرانات، بخش رودبار و قصران، دهستان رودبارر و قصران و در 17 كيلومتري شمال خاوري مركز شهرستان شميرانات واقع شده است. جهت كوه شمال خاوري ـ جنوب باختري بوده و قله آن از نظر جغرافيايي در 51 درجه و 29 دقيقه درازاي خاوري و 35 درجه و 56 دقيقه پهناي شمالي قرار دارد.
كوه خرس چال (KHERS CHAL) شميران
اين كوه با ارتفاع 4130 متر در محدوده شهرستان شميرانات، بخش رودبار و قصران،‌ دهستان رودبار قصران و در 32 كيلومتري شمال مركز شهرستان شميرانات واقع شده است. جهت كوه شمال خاوري ـ جنوب باختري بوده و قله آن از نظر جغرافيايي در 51 درجه و 30 دقيقه درازاي خاوري و 35 درجه و 4 دقيقه پهناي شمالي قرار دارد.
كوه دارآباد (DARABAD) شميران
اين كوه با ارتفاع 2765 متر در محدوده شهرستان شميرانات، بخش رودبار و قصران، دهستان رودبار و قصران و در 7 كيلومتري شمال خاوري مركز شهرستان شميرانات واقع شده است. جهت كوه شمال باختري ـ جنوب خاوري بوده و قله آن از نظر جغرافيايي در 51 درجه و 28 دقيقه درازاي خاوري و 35 درجه و 52 دقيقه پهناي شمالي قرار دارد.
پيست دربند سر شميران
اين پيست در 56 كيلومتري شمال خاوري تهران واقع شده و امكاناتي از قبيل آموزشگاه اسكي، پيست كوچك آموزشي، دو تله اسكي آموزشي مخصوص مربيان و دو تله اسكي آموزشي پيست همگاني و يك تله سي يژ دارد. زمان مناسب براي اسكي از آذر تا پايان فروردين و اوايل ارديبهشت است.
پيست شمشك شميران
اين پيست در 58 كيلومتري شمال خاوري تهران قرار دارد و 3600 متر از سطح دريا ارتفاع دارد. طول پيست 3000 متر و زمان مناسب براي اسكي در آن، اوايل دي تا پايان ارديبهشت ماه است. پيست شمشك، پيش تر داراي دو هتل براي اقامت اسكي بازان بوده كه اكنون به خوابگاه تبديل شده اند.
پيست شمشك شميران
اين پيست در 58 كيلومتري شمال خاوري تهران قرار دارد و 3600 متر از سطح دريا ارتفاع دارد. طول پيست 3000 متر و زمان مناسب براي اسكي در آن، اوايل دي تا پايان ارديبهشت ماه است. پيست شمشك، پيش تر داراي دو هتل براي اقامت اسكي بازان بوده كه اكنون به خوابگاه تبديل شده اند.
پيست توچال شميران
پيست توچال در ايستگاه پنج تله كابين توچال، در ارتفاع 3500 متري از سطح دريا قرار دارد. تله كابين توچال كه تا نزديكي قله مي رسد، سه روز در هفته داير است. در انتهاي ايستگاه پنج، كه مجهز به دو پيست اسكي براي ورزشكاران تازه كار و حرفه اي است، چندين رستوران و محل استراحت وجود دارد. اين مجموعه داراي دو تله اسكي بشقابي و تله سي يژ است.
دره اوين - دركه شميران
اين دره در شمال شهر تهران واقع شده است. در ابتداي مسير دره اوين - دركه، روستاي دركه قرار دارد كه يكي از خوش آب و هوا ترين مناطق روستايي تهران است. در طول دره اوين، رودخانه اي پر آب جريان دارد كه در تابستان محل آب تني كساني است كه از گرماي خسته كننده تابستان تهران وحومه به آن جا پناه مي برند. اين رودخانه در بخشي از مسير خود، به صورت پلكاني در مي آيد كه به هفت حوض معروف است و مي تواند به صورت يك استخر طبيعي عمل كند.
دره اوين در طول هفته به ويژه در روز هاي تعطيل، محل رفت و آمد كوه نورداني است كه به ارتفاعات آن ناحيه صعود مي كنند. قهوه خانه هاي اين مسير به جز پذيرايي روزمره از كوه نوردان، براي اقامت شبانه نيز مناسب اند. كناره هاي رودخانه اي كه از اين مسير مي گذرد، محل هايي مناسب براي چادر زدن كوه نوردان است. در طول مسير دره، باغ هاي گيلاس، سيب، انجير، گردو و ديگر درختان وجود دارد كه در فصل بهار اين باغ ها غرق شكوفه مي شوند و دره را بسيار زيبا مي كنند. در اواخر بهار و آغاز تابستان كه شكوفه ها به ميوه مي نشينند، جلوه اي ديگر از زيبايي هاي طبيعت بر منطقه حاكم مي شود. دره اوين - دركه به علت قرار گرفتن در مسير راه كوه نوردان، يكي از پر رفت و آمد ترين دره هاي شهر تهران است.
دره‌ي فرحزاد شميران
دره‌ي فرحزاد نيز يكي از دره هاي ييلاقي شميران است كه امروزه جزو تهران به شمار مي آيد. در كنار رودخانه‌ي باصفاي فرحزاد باغ ها و بستان هاي متعددي پراكنده شده اند كه يكي ديگر از مراكز گردشگاهي مردم تهران و شميرانات را تشكيل داده اند.
پناه گاه شير پلا شميران
اين پناه گاه در ارتفاع 2750 متري از سطح دريا قرار دارد و مسير هاي آن شامل سربند، پس قلعه و آبشار دو قلومي شود. مدت زمان صعود به آن بر حسب حركت متوسط در تابستان پيج ساعت است. از شير پلا تا قله توچال معمولا سه ساعت راه است. اين پناهگاه داراي امكاناتي مانند خوابگاه با ظرفيت 150 نفر، ناهار خوري، بوفه، آب لوله كشي و برق است.
پناه گاه و قله كلك چال شميران
پناه گاه كلك چال در ارتفاع 2600 متري از سطح دريا قرار دارد و ارتفاع قله آن به 3350 متر مي رسد. اين پناهگاه داراي سه مسير به نام هاي جمشيديه، گلاب دره، باغ افشار و دره وزباد بوده و زمان صعود در تابستان از هر يك از اين سه مسير در حدود 5/2 ساعت است. اين پناه گاه داراي تاسيسات و تجهيزات آب و برق است و اين امكانات زير نظر وزارت آموزش و پرورش اداره مي شود و بيشتر در اختيار دانش آموزان مدرسه ها قرار مي گيرد. در مسير پناه گاه و در خود آن، قهوه خانه هايي وجود دارد. از اين مكان با دو ساعت كوه نوردي مي توان به قله 3350 متري كلك چال رسيد.
پناه گاه پلنگ چال شميران
اين پناه گاه در ارتفاع 2550 متري از سطح دريا قرار دارد و مدت زمان صعود در تابستان در حدود پنج ساعت است. اين پناهگاه گاه داراي خوابگاهي به ظرفيت 70 نفر است.
دره‌ي ييلاقي دربند شميران
منطقه ييلاقي دربند در شمال شهر تهران در كنار روستاي دربند در دامنه هاي رشته كوه البرز واقع شده است و از مناطق مهم طبيعي - تفريحي به شمار مي آيد. هواي دلپذير، آبشارهاي زيبا، رودخانه خروشان و كوه هاي دربند همراه با در دسترس بودن مسيرهاي ارتباطي و وجود مراكز خدماتي و رفاهي مناسب سبب شده كه بيشتر طبيعت دوستان تعطيلات آخر هفته خود را در اين منطقه ييلاقي به سر برند. براي رفاه حال كوهنوردان در اين منطقه تله سي يژ راه اندازي شده كه به راحتي به چشم اندازهاي مهمي چون آبشار دوقلو و پناه گاه شيرپلا دسترسي داشته باشند.
دره‌ي ييلاقي اوشان – فشم
اين دو ناحيه به ترتيب در 30 و 35 كيلومتري شمال خاور تهران قرار دارند. اوشان - فشم از مسير جاده لشگرك داراي باغ هاي ميوه بسيار است و هواي آن در بهار و تابستان معتدل است. روستاهاي آهار، شكراب، لالون، زايگون، گرماب دره و ميگون نيز در همان حوالي، از مناطق تفريحي اند كه براي سفر هاي يك روزه بسيار مناسب هستند.

امام زاده قاسم شميران
بقعه امام زاده قاسم از بناهاي دوران شاه تهماسب صفوي است كه در دوران قاجاريه مرمت شده است. اين بقعه در گلاب دره بر دامنه كوه هاي شميرانات در نقطه اي آرام با چشم اندازي بسيار زيبا واقع شده و داراي يك برج هشت ضلعي آجري است كه گنبدي كاشي كاري شده اي نيز بر فراز آن قرار دارد. درون حرم امام زاده، كه زيارتگاهي ساده و بي پيرايه است، ضريحي ساده و صندوقي عتيقه قرار دارد.
امام زاده صالح شميران
بقعه امام زاده صالح در ميدان تجريش، كنار بازار تجريش واقع شده است. اين بقعه متعلق به دوره قاجاريه است. قدمت درخت چنار كهنسال داخل محوطه و سنگ قبرهاي قديمي اين آستانه متعلق به قرن هفتم يا هشتم هجري قمري است. اين بقعه داراي صحن، ايوان، رواق، مسجد، ضريح مرقد و گنبد است.
امام زاده يوش شميران
امام زاده يوش از بقعه هاي متعلق به دوران تيموري است كه در شهرستان لواسان بزرگ قرار دارد.
امام زاده احمد شميران
امام زاده احمد از بقعه هاي متعلق به قرن 7 و 8 هجري قمري است كه در لواسان بزرگ قرار دارد.

خانه نظام ا لسلطان شميران
خانه نظام السلطان و درخت چنار كهنسال آن متعلق به دوران قاجاريه است. اين عمارت در لواسان بزرگ قرار دارد.
خانه نيما يوشيج شميران
خانه نيما يوشيج شاعر معاصر كه متعلق به دوران پهلوي است، در تجريش، خيابان دزاشيب قرار دارد.
تپه حصارك شميران
تپه حصارك از تپه هاي تاريخي متعلق به قرن پنجم است كه در جنوب گلندوك لواسان قرار دارد.
تپه قليان شميران
تپه قليان از تپه هاي باستاني متعلق به دوران ماقبل تاريخ است و در لواسان بزرگ واقع شده است.
تپه كي ميرشميران
تپه كي مير از تپه هاي تاريخي متعلق به هزاره چهارم و پنجم قبل از ميلاد است كه در لواسان كوچك قرار دارد.
تپه سرقلعه لوا ساني شميران
تپه سر قلعه لواساني از تپه هاي تاريخي متعلق به دوره اسلامي است كه در سوهانك واقع است.

مجموعه كاخ نياوران شميران
مجموعه كاخ نياوران از عمارت هاي متعلق به دوره قاجاري است. اين مجموعه در خيابان باهنر قرار دارد.
كاخ سعد‌آباد شميران
مجموعه كاخ سعد آباد كه امروزه به عنوان موزه از آن استفاده مي شود، در شمالي ترين، بلندترين و خوش آب و هوا ترين بخش تهران در مساحتي در حدود 400 هكتار واقع شده است. اين مجموعه داراي حدود 180 هكتار جنگل طبيعي، چشمه سار، باغستان، گلخانه و خيابان پوشيده از درخت و گل است. در اين مجموعه در حدود 14 كاخ با تاسيسات جنبي گوناگون ساخته شده است. هر يك از اين كاخ ها با مساحتي زياد و با انواع امكانات تفريحي مانند استخر، مرداب، زمين هاي بازي و باغ در اختيار يكي از نزديكان شاه بوده است.

شهرستان ساوجبلاغ يكي از شهرستان هاي استان تهران است كه در ناحيه ي باختر استان واقع شده است. كشاورزي از مهم ترين مشاغل اهالي اين منطقه به شمار مي رود و از ديرباز باز كشت گندم، جو، چغندرقند، بنشن و تره بار در اين منطقه معمول بوده است. تپه هاي باستاني متعدد كه قدمت آن ها به دوره هاي پيش از ميلاد مي رسد و خانه هاي بزرگان سياسي چون مرحوم طالقاني و مصدق از جمله مكان هاي ديدني شهرستان ساوجبلاغ هستند. باغ هاي سرسبز و خرمي نيز در ناحيه ي ساوجبلاغ وجود دارد كه مي توانند جايي براي تنفس به شمار آيند.
مكان هاي ديدني و تاريخي
باغ هاي سرسبز و خرم ناحيه ساوجبلاغ همراه با رودخانه هاي پرآب از جاذبه هاي طبيعي شهرستان ساوجبلاغ به شمار مي آيند. تپه هاي باستاني متعدد كه قدمت آن ها به دوره هاي پيش از ميلاد مي رسد و خانه هاي بزرگان سياسي چون مرحوم طالقاني و مرحوم مصدق نيز از مكان هاي تاريخي و ديدني شهرستان ساوجبلاغ هستند.
صنايع و معادن
از صنايع ماشيني شهرستان ساوجبلاغ مي توان توليدات ماشين آلات كشاورزي، پارچه بافي، توليد سيمان، شوفاژ، رادياتور سازي و تهيه دان طيور را نام برد كه از اهميت ويژه اي برخوردار است. عمده ترين صادرات اين شهرستان عبارتند از: پارچه، سيمان، گندم، جو، سيب،‌ چغندرقند، هلو، گلابي،‌ گيلاس،‌ انگور، توت ‌و بادام.
از صنايع ماشيني شهرستان مي توان توليدات ماشين آلات كشاورزي، پارچه بافي، توليد سيمان، شوفاژ، رادياتور سازي و تهيه دان طيور را نام برد كه از اهميت ويژه اي برخوردار اند. كشاورزي و دام داري
كشاورزي از مهم ترين مشاغل اهالي به شمار مي رود و از ديرباز باز شامل كشت گندم، جو، چغندرقند، بنشن و تره بار بوده است. باغ داري يكي ديگر از رشته هاي اقتصادي اين شهرستان است كه شامل: كشت درختان ميوه از قبيل سيب، گوجه، ‌گيلاس، زردآلو و هلو است. نوع كشت 80 درصد آبي است كه بيش تر از چاه هاي ژرف و نيمه ژرف تأمين مي شود. يكي ديگر از فعاليت هاي اين شهرستان دام داري است كه در كنار كشاورزي انجام مي شود. انواع فرآورده هاي لبني و دامي از قبيل پوست، پشم و لبنيات از جمله توليدات اين منطقه است.
وجه تسميه و پيشينه تاريخي
نام ساوجبلاغ از دو كلمه ساوج و بلاغ تركيب شده است. بلاغ در زبان تركي به چشمه يا رودخانه گفته مي شود و به نظر مي رسد منظور از ساوجبلاغ؛ رودخانه ي ساوه بوده كه به مرور به ساوج تغيير يافته است. هشتگرد مركز شهرستان ساوجبلاغ است. گفته مي شود اين شهر در دوره قاجاريه روستاي كوچكي بيش نبوده و فقط يك كاخ ييلاقي در آن موجود بوده است. در مورد نام گذاري آن نيز روايت مي كنند كه نام شهر هشتگرد ابتدا «هشت كرد» بوده و با گذشت زمان به هشتگرد تغيير پيدا كرده و علت نام گذاري آن اقامت هشت خانوار كرد در اين شهرستان بوده است. شهر جديد هشتگرد نيز به منظور اسكان جمعيت سرريز تهران و ايجاد تعادل زيست محيطي منطقه به وجود آمده و از آن جا كه در شمال شهر فعلي هشتگرد واقع است، مي تواند از تسهيلات شهر قديم نيز برخوردار شود. در جنوب شهر جديد محوطه اي به وسعت 150 هكتار، كه امكان گسترش آن تا حدود 350 هكتار وجود دارد، به عنوان ناحيه صنعتي وجود دارد كه بخش عمده اي از اشتغال صنعتي اين منطقه را تامين مي كند.
مشخصات جغرافيايي
شهرستان ساوجبلاغ از خاور به شهرستان كرج، از شمال به طالقان، از شمال و باختر به شهرستان قزوين، و از جنوب به شهرستان هاي شهريار و ساوه محدود مي شود. مركز اين شهرستان؛ هشتگرد است كه از نظر جغرافيايي در 50 درجه و 40 دقيقه درازاي خاوري و 35 درجه و 57 دقيقه پهناي شمالي و بلندي 1250 متري از سطح دريا قرار دارد. رودهاي فصلي آغشت، كردان، گردره، از رودهاي مهم اين منطقه بوده و آب و هواي آن معتدل و خشك است. راه هاي دسترسي به اين منطقه عبارتند از:
- راه هشتگرد ـ قزوين
ـ راه هشتگرد ـ‌ كرج به درازاي 30 كيلومتر
- راه هشتگرد - تهران به درازاي 70 كيلومتر
- راه هشتگرد - قزوين به درازاي 90 كيلومتر
راه هاي فرعي ديگري نيز روستاها و بخش ها را به مراكز بخش و شهرستان متصل مي كنند. هم چنين جاده ترانزيتي تهران – تبريز – اروپا از ميان شهر مي گذرد، و راه آهن تهران – تبريز از جنوب خاوري شهر هشتگرد مركز شهرستان ساوجبلاغ عبور مي كند.

رود شور يا ابهر رود ساوجبلاغ
رود شور از كوه هاي سلطانيه قزوين سرچشمه گرفته و از به هم پيوستن دو رودخانه خزررود و ابهررود و برخي از رودهاي كوچك فرعي ديگر تشكيل مي ‌شود و با جهت كلي شمال باختري به جنوب خاوري از 6 كيلومتري جنوب باختري حسن آباد (مركز بخش فشاپويه) گذشته و بر شوره‌ زار خاور حوضي سلطان جذب مي ‌گردد و پس از آبياري ابهر، قزوين، ساوجبلاغ و تهران به رودخانه كرج مي پيوندد. اين رودخانه به دليل داشتن نمك در پايين دست، براي كشاورزي مناسب نيست ولي شاخه هايي از آن از امكانات گردشگاهي برخوردار است.
رودخانه طالقان ساوجبلاغ
رود طالقان كه از كوه هاي كندوان و كهار بزرگ در شمال باختر تهران سرچشمه مي گيرد و سواحل آن به ويژه در بخش هاي بالادست داراي ارزش هاي تفريحي و جهانگردي است. اين رود در دره طالقان به سوي باختر جريان مي يابد و سپس به سفيد رود مي پيوندد. طول اين رودخانه 180 كيلومتر است و از شاخه هاي مهم آن مي توان به علي زان، خسبان و الموت رود اشاره كرد كه از كوه هاي تخت سليمان سرچشمه مي گيرند.

امام زاده شاهزاده حسين ساوجبلاغ
امام زاده شاهزاده حسين و چنار محوطه آن از يادگارهاي تاريخي متعلق به اواخر دوره تيموريان است كه در روستاي گورآب شهرستان ساوجبلاغ قرار دارد. اين بنا با شماره 968 به ثبت رسيده است.
امام زاده هادي ساوجبلاغ
امام زاده هادي از بقعه هاي متعلق به دوران صفوي و قاجاري است كه در روستاي ينگه امام شهرستان ساوجبلاغ قرار دارد.

خانه دكتر مصدق ساوجبلاغ
خانه دكتر مصدق از عمارت هاي متعلق به دوران قاجاري است كه در روستاي احمدآباد شهرستان ساوجبلاغ قرار دارد. اين بنا با شماره 2943 به ثبت رسيده است.
تپه باستاني يقه ساوجبلاغ
تپه باستاني يقه از تپه هاي باستاني به جا مانده از دوران پيش از تاريخ است. اين تپه در منجيل آباد شهرستان ساوجبلاغ قرار دارد.
تپه ارسطو ساوجبلاغ
تپه ارسطو واقع در روستاي ارسطو از تپه هاي باستاني مربوط به دوران پيش از تاريخ در شهرستان ساوجبلاغ است.
تپه هاي ازبكي ساوجبلاغ
تپه هاي ازبكي از تپه هاي باستاني متعلق به هزاره پنجم قبل از ميلاد است كه در مسير هشتگرد -نظرآباد قرار دارد. اين تپه با شماره 955 به ثبت رسيده است.
موشلان تپه ساوجبلاغ
موشلان تپه اسماعيل آباد از تپه هاي باستاني متعلق به هزاره پنجم قبل از ميلاد است. همان طور كه از نام آن پيداست اين تپه در روستاي اسماعيل آباد قرار دارد و با شماره 1544 به ثبت رسيده است.
تپه هاي خرم آباد ساوجبلاغ
تپه خرم آباد از تپه هاي تاريخي به جا مانده از هزاره اول قبل از ميلاد است. اين تپه در روستاي خرم آباد شهرستان ساوجبلاغ قرار دارد و با شماره 1378 به ثبت رسيده است.
تپه باستاني خاتون سر ساوجبلاغ
تپه باستاني خاتون سر از تپه هاي تاريخي متعلق به دوران اسلامي است كه در روستاي خاتون سر شهرستان ساوجبلاغ قرار دارد.
تپه باستاني جوقين ساوجبلاغ
تپه باستاني جوقين از تپه هاي تاريخي متعلق به دوره هاي باستاني و اسلامي است. اين تپه در محله وحيديه شهرستان ساوجبلاغ قرار دارد.
تپه شيرين آباد ساوجبلاغ
تپه شيرين آباد از تپه هاي تاريخي متعلق به دوران اسلامي است كه در روستاي بيدگنه شهرستان ساوجبلاغ قرار دارد.
تپه فرارت ساوجبلاغ
تپه فرارت كه از تپه هاي تاريخي متعلق به دوران اسلامي است، در باختر روستاي فرارت در شهرستان ساوجبلاغ قرار دارد.
تپه بالابان ساوجبلاغ
تپه بالابان از تپه هاي تاريخي متعلق به دوره اسلامي است. اين تپه در جنوب جاده شهريار - تهران قرار دارد.
تپه حصارك ساوجبلاغ
تپه حصارك غفاري از تپه ها تاريخي متعلق به دوران اسلامي است. اين تپه همان گونه كه از نام آن پيداست در روستاي حصارك غفاري در شهرستان ساوجبلاغ قرار دارد.
تپه حصارك ساوجبلاغ
تپه حصارك غفاري از تپه ها تاريخي متعلق به دوران اسلامي است. اين تپه همان گونه كه از نام آن پيداست در روستاي حصارك غفاري در شهرستان ساوجبلاغ قرار دارد.