موسسه تبيان - ايران شناسي
باغملك يكي از شهرستانهاي تازه تاسيس استان خوزستان است و تاريخ آن با تاريخ نواحي شمالي استان خوزستان درآميخته است. آوردهاند كهباغملك نخست باغي پهناور و متعلق به حكمران آن منطقه بوده كه رفتهرفته آباد و گسترده شده و به صورت شهركي در آمدهاست. شهرستان باغملك يكي از شهرستانهاي استان خوزستان است كه در خاور اين استان قرار دارد و از شمال به ايذه از جنوب به شهرستان رامهرمز از باختر به بخش ملاتاني و ازخاوربه استان چهارمحال و بختياري (شهرستان لردگان) محدود مي شود. مركز اين شهرستان باغملك است كه در 49 درجه و 53 دقيقه طول جغرافيايي و 31 درجه و 31 دقيقه عرض جغرافيايي و ارتفاع 719 متري از سطح دريا واقع شده است. براساس سرشماري سال 1375 جمعيت شهرستان باغملك 90106 نفر برآورد شده است. |
ايذه در 205كيلومتريشهر اهواز قرار دارد. ايذه در دوران عيلاميان آياپيرو، در دوران هخامنشيان انزان، در عهد ساساني ايذه و در زمان اتابكان لرمال ناميده شده است.ايذه منطقهاي است كه به واسطهي كوهستاني بودن، همواره مورد توجه بوده است و اهميت آن را در پناهگاههاي سنگي و سنگ نگارهايي با قدمتي بسيار طولاني مي توان ديد. از شاخص هاي تاريخي و هنري منطقهميتوان به سنگ نگارههاي عيلامي، آبشارهاي طبيعي زيبا، نگاركندها، نوشت كندها و... اشاره كرد. خنگاژدر، كول فرح، اشكفت سليمان، خنگ يار علي وند، خنگ كمالوند، شيوند، طاق طويله و كوشك نورآباد از جمله مناطق ديدني وتاريخي شهرستان ايذه به شمار ميآيند. |
طبيعت درشهرستان ايذه |
مهم ترين منابع آبي شهرستان ايذه را رودخانه ها تشكيل مي دهند رودخانه هاي فرعي فراواني در اين شهرستان جاري است كه از ان جمله مي توان رودخانه هاي آب دم دلي، آب زرك، آب سرحوض، آب سوسن، آب شلا، ابوالعباس، اعلا، بولاواس، تلخاب، درازنا، دره دراز، رامهرمز، رمه چر، رود زرد، سمه، شور شوشتر، سيلون، كارون، ليرآب، مرغاب و هلايجان را نام برد. رود كارون نيز از 20 كيلومتري خاور مركز شهرستان ايذه عبور مي كند و پس از گذشتن از ايذه و مسجد سليمان، شوشتر و اهواز و خرمشهر به اروند رود وارد مي شود و از آن جا به خليج فارس مي ريزد. رود مرغاب كه شاخه اي از رود كارون محسوب مي گردد از حدفاصل ايذه و مسجد سليمان در جهت شمال باختري، جنوب خاوري جريان يافته و به اراضي شمالي (باغملك جانكي) جذب مي شود. آب زرك يك رود فصلي است به طول 20 كيلومتر و مسير كلي جنوب باختري كه از دامنه كوههاي جيمه و چلا در 42 كيلومتري جنوب خاوري ايذه سرچشمه مي گيرد و به خليج فارس مي ريزد. |
مسجد سليمان را شايد بتوان اولين شهر پارسي در خوزستان و جنوب باختر ايران ناميد. اين منطقه در 145 كيلومتري شمال شهر اهواز قرار دارد و نام آن برگرفته از تختگاه تاريخي سر مسجد و آتشكده است. در دوره عيلام احتمالا جزيي از ايالات سيماش بوده است. بعدها به واسطه ضعف عيلاميان مسكن پارسيان شده و در دوره هخامنشيان با نام پارسومانش شناخته شده است. آثار به جا مانده از اين ناحيه حداقل به هزاره پانزدهم پيش از ميلاد برميگردد. مسجد سليمان مركز تحولات شگرفي در عرصه اقتصاد ايران بوده است كه از آن مي توان پالايشگاه بيبييان (قديمي ترين پالايشگاه نفت در ايران و خاورميانه) اشاره نمود. |
شهرستان شوشتر در 90 كيلومتري شمال اهواز آثاري از تمدن هاي اعيلامي تا اسلامي را در خود جاي دادهاست. شوشتر در قديم مركز استان خوزستان بود و هم اكنون يكي از شهرهايآباد،با اهميتوتاريخيايناستانبهشمارميرود.ديبايشوشتري شهرت جهانيداشته است و در قرن دهم پوشش كعبه را از ديباي شوشتري تهيه مي كردهاند. |
ميگويند كه از ده شهري كه اردشير در خوزستان و بين النهرين ساخته است، يكي بهمن اردشير است (يهمنشير) كه گويا امروز سرزمين خرم شهر و آبادان را در بر مي گيرد و رودي بنام بهمن شير از ميان آن مي گذرد. تحقيقات معروف ديولافوآدمورگان عمر تمدن در خوزستان را به عصر عيلاميها مربوط مي داند. خرمشهر در 120 كيلومتري جنوب باختري شهرستان اهواز و14 كيلومتري شمال باختري آبادان قرار دارد. در دوره ساساني شهري بين خرمشهر و آبادان كنوني به نام بندگبان (جبان) وجود داشته است. تا پيش از جنگ تحميلي، خرمشهر به دليل موقعيت جغرافيايي و بازرگاني و ارتباط با درياي آزاد ثروت عظيمي را در خود جاي داده بود. وجود تجارتخانههاي بزرگ و نمايندگي شركت هاي بزرگ كشتيراني، بهخرمشهر چهره يك بندر بين المللي بخشيده بود و ساكنانش به زبان فارسي، عربي و ديگر زبان هاي خارجي آشنايي داشتند. اهالي بومي خرمشهر به بافت حصير، سبد خرما و عبا مشغول هستند. حصير، سبد بادبزن دستي و نظاير آن را از برگ درخت خرما و عبا را از پشم بز مي بافند. از محوطههاي تاريخي منطقهميتوانبه بندرسرقكه مركز صادرات شيشه و مصنوعات سفالي و دستي است، اشاره كرد. شهرك ولي عصر، ساختمان هلال احمر، مسجد ولي عصر، كاخ فيليه و مسجد جامع خرمشهر از ديگر آثار ديدني شهرستان خرم شهر به شمار ميآيند. |
طبيعت درشهرستان خرمشهر |
رود خانه اروند رود خرم شهر و آبادان |
شهرستان آبادان در 116 كيلومتري اهواز در دهانه ورودي خليج فارس و در همسايگي كويت و عراق قرار دارد. تاريخ زندگي در اين منطقه را ميتوان از دوره ساساني و قرون اوليه اسلامي تاكنون در نظر گرفت. آبادان جزيره است به طول 46 كيلومتر و عرض بين 32 تا 20 كيلومتر كه در دلتاي اروند رود بين رودهاي بهمنشير و كارون و اروند واقع است. اين مكان هم زمان با ظهور اسلام شهري آباد بوده است. به گفته تاريخ نويسان شهري بوده كهمردم آنجا هميشه به عبادت ميپرداختند. شغل عدهاي از مردم آبادان حصيربافي بوده است. در ابتداي قرن چهارم هجري عبادان به آبادان تغيير نام داد و از قرن ششم هجري به بعد شهر آبادان فعلي پديد آمد. مدرسه مهرگان، بقعه خضر، موزه آبادان، مسجد رنگونيها، سينما نفت و ساختمان آموزشگاه فرهنگ برخي از مكانهاي ديدني و تاريخي شهرستان آبادان را تشكيل ميدهد. |
طبيعت درشهرستان آبادان |
شهرستان آبادان به صورت جزيره اي در ميان رودخانه هاي كارون و اروند رود و توسط خليج فارس احاطه شده است. اروند رود كه از به هم پيوستن دو رودخانه بزرگ دجله و فرات در خاك عراق تشكيل مي شود، يك رودخانه دايمي است كه طول سراسري آن حدود 190 كيلومتر و طول بخش مرزي آن 84 كيلومتر است. شيب متوسط آن صفر بوده و مسير كلي آن جنوب خاوري است. رودخانه هاي دجله و فرات در نقطه اي به نام قرنه در 110 كيلومتري شمال باختري آبادان رودخانه اروند رود را تشكيل مي دهند اين رود رو به سوي جنوب خاوري از كنار شهر بصره مي گذرد و در نقطه اي به مختصات طولي حدود 48 درجه و 6 دقيقه و عرضي حدود 30 درجه و 27 دقيقه به مرز ايران و عراق وارد مي شود و شهرستان هاي خرم شهر و آبادان را طي مي كند و در 8 كيلومتري جنوب اروند كنار به خليج فارس مي ريزد. در شهر خرم شهر با شاخه باختري رود كارون مخلوط مي شود.اين رودخانه از نزديكي خرم شهر مرز مشترك ايران و عراق محسوب شده و از اين مكان تا پيوستن به خليج فارس اروند رود ناميده مي شود. |