دشت وسيعي كه شهركرد در آن قرار گرفته، از روزگاران بسيار كهن قابل سكونت بوده و با توجه به تپه هاي متعدد اطراف شهر و پيدا شدن سكه هاي مربوط به دوران اشكاني و ساساني از سابقه ديرينه اي بر خوردار است. شهركرد در جلگه اي مسطح و در ميان رشته كوه هايي كه از شمال باختري ايران به سوي جنوب خاوري كشيده شده و در هر محلي به نامي ناميده مي شود؛ واقع شده است. درمناطق اطراف شهرستان شهركرد صنايع دستي رواج زيادي دارد كه از آن جمله مي توان به گليم بافي، جاجيم بافي، خورجين بافي، حريربافي، كرباس بافي و بافت انواع قالي اشاره كرد. هم چنين گيوه دوزي، نمد مالي، كلاه مالي، تخت كشي، منبت كاري، خاتم كاري، قفل سازي، صنايع فلزي ودستي مانند اسلحه سازي از ديگر صنايع دستي اين شهرستان است. روستاها و شهرهاي اطراف شهركرد سهم قابل ملاحظه اي درتوليدات صنايع دستي منطقه ايفا مي نمايند. صنعت در روستاي چالشتر شهرت جهاني دارد و استادان زيادي در رشته‌هاي مختلف مشغول به كار بوده و هستند قالي ‌بافي، گليم بافي، جاجيم بافي، حرير بافي، صنايع فلزي و دستي مانند اسلحه سازي و خاتم كاري، منبت كاري، مشبك بري وجود داشته ولي امروزه فقط كار قالي بافي و يك سري ابزار و ادوات مربوط به قالي و قفل سازي انجام مي شود. مشهورترين قفل هاي چالشتر از نظر دوام و استقامت شهرت جهاني دارد. نمونه اي از اين قفل ها كه به قفل حاج عبدالله مشهور است، به خانه كعبه است.
صنعت قالي بافي در روستاي چالشتر مربوط به قرن نهم هجري است كه اين قدمت طولاني سبب به وجود آمدن‌بيش از 60 نوع نقشه توسط هنرمندان و اساتيد متعدد و ايجاد طرح ها و نقشه‌هاي مختلف از جمله نقشه‌هاي خشتي، لچك، ترنج، گل مينا، سرو و كاج، بي بي باف، گل افشان و قالبي در طرح هاي مختلف سماوري، قاب كوزه و غيره شده است. اين بافته ها كه در اندازه‌هاي 3×2 ، 4×3 ، 6×4 و 2 × 5/1 بافته مي ‌شود شهرت جهاني دارد و در بيش تر كشورهاي اروپايي به معرض نمايش گذاشته مي ‌شوند. كليه رنگ‌آميزي اصالت خاصي داشته و ثبات رنگ توسط اساتيد هنر رنگ آميزي انجام مي ‌شود كه در نوع خود منحصر به فرد و كم نظير است. در شهر فرخ شهرنيز يك نوع قالي‌ مرغوب و نقش مخصوص بافته مي ‌شود كه به « بي بي باف » معروف است زيرا در قديم زن هاي خوانين را بي بي مي ‌گفتند و طبق نقش و رنگ و آب مخصوص و دقت كافي بافته مي شود، مشهور به بي بي بافي شد كه از آن زمان تاكنون به همان نام است. درشهر بن قالي بافي بسياراهميت دارد و بيش تر زنان اين ناحيه به اين هنر مشغولند. قالي ‌هاي شهر سامان بيش تراز طرح و نقشه و اسلوب بافت قالي‌هاي نجف آباد پيروي مي ‌كنند. دراين شهر قالي بافي به عنوان يكي از مهم ‌ترين راه‌هاي كسب درآمد جنبي مطرح است.
در روستاي اشكفت، قالي‌هايي كه بافته مي ‌شود داراي دو نوع طرح «خشتي» و «سرو و كاج» است كه نقشه‌هاي آن از روي نقشه‌هاي قالي چالشتر اقتباس گرديده است و معروف به قاليچه «چهار چله» است. از موادي كه براي رنگ كردن خامه قالي استفاده مي ‌شود مي ‌توان به روناس براي رنگ قرمز، پوست گردو براي رنگ قهوه‌اي، زاج براي رنگ سفيد، ادرار گاو براي رنگ زرد و پوست انار، برگ مو و نيل براي ساير رنگ ها استفاده مي ‌كنند اشاره نمود. در روستاي حيدري قالي بافي از جمله رايج ترين صنايع دستي است، كه مي ‌توان گفت همگي زنان اين روستا در خانه به بافتن قالي و قاليچه مشغولند. نقشه‌هاي گل مينا، خشت، ترنج و قالب سماوري از طرفداران بيش ‌تري برخوردارند. در روستاي هفشجان قالي بافي، گيوه دوزي، نمد مالي، كلاه مالي و تخت كشي رواج دارد. قالي بافي اين روستا به لحاظ نقش و بافت و مواد رنگ ثابت توانسته در بازارهاي داخلي و خارجي محبوبيت كسب كند. نوع خاصي قالي از جنس ابريشم در روستاي گرم دره تهيه مي شود كه نخ و حتي تار و پود مورد استفاده در آن همه ابريشمي و بسيار ظريف مي باشند. قالي ‌هاي ناييني با نقشه‌هايي جداگانه كه به صورت دو خفت بافته مي ‌شوند نوع ديگري از قالي هاي گرم دره بوده و رواج بيش تري دارند.
مكان هاي ديدني و تاريخي
امام زاده حليمه و حكيمه خاتون، امام زاده بابا پير احمد، امام زاده شيح شبان (سيدبهاء الدين محمد)، امام‌زاده حمزه علي، قلعه دزك، مدرسه علميه اماميه، مسجد خان شهر كرد، مسجد جامع فرخ شهر، مسجد جامع كيان، مسجد جامع چالشتر و مسجد جامع شهرك از جمله ديدني هاي شهرستان شهر كرد به شمار مي روند.
- منطقه حفاظت شده تنگ صياد (فرخشهر )
2- منطقه شكار ممنوع شيدا (سورشجان )
3- چشمه مايك (سورشجان )
4- چشمه زنه (هفشجان )
5- چشمه زاغي (سورك )
6- گردشگري بابازكي (فرخشهر )
7- درياچه شلمزار (شلمزار )
8- گرداب بن (بن )
9- محدوده پل زمانخان (سامان )
صنايع و معادن
با توجه به غلبه معيشت روستايي و عشايري، جريان توسعه صنعت از رونق چنداني برخوردار نيست. مهم ترين صنايع شهر كرد عبارتند از : كارخانه قند، كارخانه ريسندگي، و صنايع شير و لبنيات.
كشاورزي و دام داري
با توجه به ميزان نزولات جوي و جاري شدن رودخانه هاي پر آب، كشاورزي يكي از مهم ترين اركان اقتصادي به ويژه در خاور استان چهارمحال و بختياري محسوب مي شود. ازميان محصولات سالانه استان، غلات از اهميت قابل توجهي برخوردار است. به طوري كه 4/70 درصد از كل سطح زير كشت محصولات سالانه، به غلات اختصاص داده شده است. بعد از غلات، ‌نباتات علوفه اي با 3/21 درصد، بيش ترين ميزان سطح زيركشت محصولات سالانه را به خود اختصاص داده اند. هم چنين علاوه بر رمه هاي كوچنده، پرورش انواع دام ‌رايج ترين فعاليت عشاير و مردم روستاهاي استان چهارمحال و بختياري است.
مشخصات جغرافيايي
شهركرد در جلگه اي مسطح و در ميان رشته كوه هايي كه از شمال باختري ايران به سوي جنوب خاوري كشيده شده و در هر محلي به نامي ناميده مي شود واقع شده است. رشته كوه هاي شمال باختري و جنوب دنباله همان سلسله جبال زاگرس است كه از كردستان و لرستان امتداد يافته و به طرف خوزستان ادامه دارد. كوه هاي شمالي اين شهر كم ارتفاع و كوه هاي جنوبي كه از سلسله كوه هاي زردكوه منشعب مي شود مرتفع تر است. ارتفاع متوسط اين كوه ها بين 1400 تا 1600 متر بوده و به مناسبت همين موقعيت از نقطه نظر آب و خاك استعداد تربيت احشام و امر كشاورزي را در برداشته است. آب و هواي شهركرد كوهستاني معتدل متمايل به سرد بوده و بيش ترين درجه گرما در تابستان ها به 22 درجه بالاي صفر و كم ترين درجه در زمستآن ها به 7 درجه زير صفر مي رسد. هم چنين ميزان بارندگي سالانه به طور متوسط 380 ميلي متر است.
وجه تسميه و پيشينه تاريخي
دشت وسيعي كه شهركرد در آن قرار گرفته، از روزگاران بسيار كهن قابل سكونت بوده و با توجه به تپه هاي متعدد اطراف شهر و پيدا شدن سكه هاي مربوط به دوران اشكاني و ساساني از سابقه ديرينه اي بر خوردار است. بنا به گزارش هاي تاريخ نويسان در اواخر دوره ساساني شخصي به نام فرامرز كه مذهب زرتشتي داشت در سرزمين بختياري حكومت مي كرد و بختياري ها نيز به معتقدات خود در عهد فرامرز گبر اشاره ها دارند. در كتاب سرزمين و مردم ايران آمده است كه اين حدود تحت سلطه اتابكان فارس و لرستان بوده است. در آن دوره پاسگاهي براي تأمين امنيت راه و رفع نيازهاي مسافران ساخته شده بود و از آن جا كه پاسداران دايمي اين پاسگاه از كردها بودند، اين محل به نام «ده كرد» ناميده شده بعد ها به شهر كرد تغيير نام يافت. هم چنين در متون تاريخي، از مكاني به نام چالشتر در ناحيه شهركرد به عنوان مركز حكومتي نام برده شده، كه خرابه هاي ديوار قلعه آن را امروزه به جاي مانده است.
بيش تر ساكنين شهر كرد قبل از شناسايي امام زاده محل، يا در اطراف رودخانه و مراتع سبز با ايجاد قلاع و دهكده زندگي مي نمودند، و يا در دامنه كوه رود خوش آب و هواي شمالي به شغل خويش ادامه مي دادند. چنان كه تعبير «ده كهنه» هنوز ورد زبان معمرين مي باشد. پس از چندي با مسكن گرفتن چند خانوار در اطراف امام زاده و ايجاد حمام و مسجد و طالوجونه و عصار خانه به وسيله سلاطين وقت، جمعي از مردم از اطراف به داخل آبادي آمده و براي خود كاشانه اي تهيه نمودند و تقريبا بناي شهر كنوني گذاشته شد. بيش تر اين تشكيلات را به دوره اتابكان لرستان و مخصوصا حكمراني و پادشاهي اتابك نصره الدين احمد بن افراسياب مي دانند. هم اكنون نيز طومار و نوشته جاتي در خصوص ساختمان ها و به خصوص امام زاده گان به نام اتابك شاه در دست افرادي ديده شده است. به هر حال وجود اين امام زاده و احداث ساير احتياجات موجب تمركز افراد گرديده و عده اي نيز كمي دورتر با بناهاي قلعه اي در آن جا ساكن شده اند كه اينك بنام قلعه اي و كوهي ناميده مي شوند.
در اوايل تسلط خلفاي عباسي دو برادر در سرزمين لرستان كه به دو شعبه لر كوچك (لرستان فعلي) و لر بزرگ (بختياري و كهگيلويه و بوير احمد) تقسيم مي شد، حكومت داشتند. حاكم سرزمين لر بزرگ «بدر» نام داشت. بعدها اتابكان فضلوئيه قريب سيصد سال بر بختياري حكومت كردند. در زمان يكي از اتابكان فضلوئيه (اتابك تكله)، مغولان بر بختياري و كوه هاي آن دست يافتند. اما اقتدار اين قوم دوام نياورد و سلطه مغولان بر بختياري ها وضعي ناپايدار به خود گرفت.
از آغاز سلسله صفوي تاريخ بختياري ها روشن تر است. در زمان صفويه يكي از تيره هاي بختياري موسوم به آستريك - كه هم اكنون نيز طايفه كوچكي از بختياري است - به رياست شخصي به نام تاجميرو با فرمان شاه اسماعيل اول بر بختياري حكومت مي راند. اين شخص در زمان شاه طهماسب به دليل استنكاف از پرداخت ماليات به قتل رسيد. در همين زمان بود كه بختياري ها به دو بخش هفت لنگ و چهارلنگ كه در اصل يك تقسيم بندي مالياتي است، تفكيك شدند. پس از دودمان تاجمير، شخصي به نام ميرجهانگيرخان به حكومت بختياري ها منصوب شد و در زمان همين شخص تونل معروف به كاركنان يا شاه عباس در نزديكي محل تونل فعلي كوهرنگ حفر شد كه به دلايل نامعلومي عمليات حفاري آن ناتمام ماند.
پس از فوت ميرجهانگير خان برادر وي مير خليل خان، از رياست طايفه آستريك خلع شد و طوايف عمده بختياري و تعدادي از تيره ها در حيطه اقتدار محمد تقي خان چهار لنگ باقي ماندند. طوايف هفت لنگ نيز به رياست دو دسته خوانين دوركي و بختياروند از طوايف عمده هفت لنگ گردن نهادند. از اواسط پادشاهي قاجار حسينقلي خان (رئيس طايفه دوركي) با شكست قطعي خوانين بختياروند (بهداروند) همه طوايف هفت لنگ را متحد ساخته و خود را ايلخان و برادرانش را ايل بيگي ناميد و رياست ايل هفت لنگ و اداره امور كل منطقه بختياري را به عهده گرفت. رياست اين طايفه تا همين اواخر در بازمانده گان اين دودمان موروثي بود.
بررسي هاي تاريخي ايران از اواخر دوره صفويه به بعد نشان مي دهد كه ايل بختياري و در رأس آن خوانين بختياري، به دليل برخورداري از شرايط ويژه جغرافيايي قلمرو ايلي، ‌سازمان قبيله اي و نظام ايلي منسجم كه الزاما اطاعت و فرمان برداري بي قيد و شرط گروه هاي فرودست از رهبران و سركرده گان فرادست را در پي داشت، در بيش تر حوادث و وقايع تاريخي كشور حضوري موثر و فعال داشتند كه، برخي از نمونه هاي آن به شرح زير اشاره مي شود: سواران بختياري از زبده تفنگ چيان نادرشاه بودند كه با فتح قندهار، دروازه هند را به روي لشگريان نادر گشودند. علي مردان خان بختياري با شكست افاغنه و بازسازي سلطنت انقراض يافته صفوي، خود نيز مدعي سلطنت شد. محمد تقي‌خان چهارلنگ علم طغيان بر عليه حكومت قاجار برافراشت و قلعه تل، مقر خود را در منطقه مالمير، به عنوان مركز حكومت بختياري انتخاب كرد و با كمك و مشاورت ليارد انگليسي (سياح معروف) با انگلستان رابطه سياسي برقرار كرد. در دارازاي دوره حكومت سلسله هاي صفويه، افشاريه، زنديه و قاجار عمده قشون سلاطين سلسله هاي مزبور از بختياري ها تشكيل مي شد، به طوري كه علي قلي خان سردار اسعد فرزند حسين قلي خان اشاره دارد، همواره صد نفر از سواران بختياري به رياست چند تن از خان زاده گان بختياري حفظ نظم تهران، حتي نگهباني از دربار قاجار، را به عهده داشتند.
بارزترين نقش بختياري ها در تحولات دوران مشروطيت روي داد. سركرده گان بختياري (خوانين و تفنگ چيان) با مشاركت و راهبري بخش مهمي از اين جنبش عظيم ملي، ضمن اخذ وجاهت، با قبضه كردن پست هاي كليدي كشوري و لشگري و تقسيم مناصب بين خود و اطرافيان، زمينه دست يابي به منابع سرشار و ثروت را فراهم كردند. بررسي هاي تاريخي وضع اجتماعي و سياسي ايلات بختياري نشان مي دهد كه بختياري ها يكي از بزرگ ترين طوايف كوچنده ايران بوده اند كه ساليان درازي با قدرت و سلطه جويي فراوان توانستند بر قسمتي از اراضي ايران حكومت كنند. سران اين ايل در زمان حكومت قاجار از قرب و منزلتي فراوان برخوردار بودند و براي خود تشكيلات و مقررات خاصي داشتند. حتي بعضي مواقع، خان هاي ايل به عنوان عامل حكومتي تلقي مي شدند و از اين راه درآمدهاي كلان و ثروت فراوان و زمين هاي وسيعي را تصاحب مي كردند. اينان از يك سو از دولت و حكومت مركزي مستمري دريافت مي كردند، و از سوي ديگر از رعاياي خود ماليات نقدي و جنسي، باج و خراج و حتي حق سرزميني از درآمد استخراج نفت و هم چنين انواع هدايا و تحفه ها را اخذ مي كردند. به هر صورت سران ايلي چون جعفر قلي خان سردار اسعد، اميرمجاهد، سردار جنگ، سردار محتشم و ديگران توانسته اند پس از انقلاب مشروطيت به پست هاي حساس كشوري دست يابند. چنان كه صمصام السلطنته بختياري در سال 1336 قمري به سمت نخست وزيري و وزارت امور خارجه و عموزاده اش لطفعلي خان امير مفخم نيز به وزارت جنگ گمارده شد.
شهر كرد از حدود سال 1300 هـ . ش با تعيين نماينده حكومت مركزي و استقرار دواير دولتي آغاز به رشد كرده است. پس از سال 1300 و تا سال 1340 دهكرد و منطقه چهارمحال و بختياري (معروف به شهر چهارمحال) از طريق مركز اصفهان اداره مي شد و از آن پس تا سال 1352 شهركرد مركز فرمانداري كل چهارمحال و بختياري بوده و سپس به مركز استاني با همين نام تبديل شده است. در حال حاضر شهر كرد شهري است رو به آباداني و توسعه.

زاينده رود : اصفهان، چهارمحال و بختياري
زاينده رود يكي از زيباترين و بااهميت ترين رودهاي ايران است. اين رودخانه كه از جبهه شمال خاوري زرد كوه بختياري سرچشمه مي گيرد، از باختر به خاور تا باتلاق گاوخوني جريان دارد. اين رود كه از چشمه هاي جانان واقع در زردكوه بختياري (كوهرنگ) در 95 كيلومتري شمال باختري شهركرد در استان چهارمحال و بختياري، شروع شده است، ضمن جريان يافتن به جانب خاور و دريافت شعباتي از قبيل رود خرسنك، قمشه رود، تيران رود، زرين رود، رود كرمان و هم چنين آبياري كردن شهرها و آبادي هاي مسير خود وارد اصفهان مي شود و شهرستان هاي شهركرد، زرين شهر، اصفهان و نايين در استان هاي چهارمحال و بختياري و اصفهان را آبياري مي كند. اين رودخانه از سمت باختر به سمت جنوب خاوري كليه نواحي مركزي اصفهان را آبياري كرده و از جنوب نايين از آبادي هاي قورتان و ورزنه گذشته و سرانجام پس از طي 300 كيلومتر از سرچشمه به مرداب گاوخوني كه در قسمت خاوري دهستان جرقويه عليا قرار گرفته است، مي ريزد.
طول اين رودخانه با پيچ و خم هايش از 360 تا 420 كيلومتر ذكرشده كه اين فاصله به خط مستقيم حدود 270 كيلومتر است. پهناي رودخانه زاينده رود در ابتدا حدود 10 تا 20 متر است، اما هر چه به طرف شهر اصفهان و جلگه هاي مسطح پيشروي مي كند، پهناي آن افزايش مي يابد. به طوري كه در شمال فلاورجان، در محل روستاي موسيان، عرض آن به حدود 800 متر مي رسد. پهناي بستر رودخانه در شهر اصفهان نيز متفاوت است و بين 300 - 100 متر تغيير مي كند. زاينده رود از چشمه ها و رودخانه هاي متعددي تشكيل شده و از تنگ گزي در دهستان شوراب سرچشمه مي گيرد. مجموع اين آب ها در تنگ گزي، زاينده رود را تشكيل مي دهند. شعبه مهم ديگر با الحاق آب كوهرنگ توسط تونل هاي كوهرنگ به ابتداي زاينده رود اضافه مي شود كه آب آن را به ميزان قابل توجهي افزايش مي دهد. پس از تنگ گزي و قبل از رسيدن به درياچه سد زاينده رود، آب سه شعبه قابل توجه ديگر، يعني كاگونك، خير سانك و پلاسكان يا اسكندري نيز به زاينده رود افزوده مي شوند، اما بعد از درياچه، شعبه دايمي قابل توجهي به آن نمي پيوندد.
از ابتدا تا انتهاي زاينده رود، به ويژه در ناحيه اصفهان، بيشه زارهايي وجود دارند كه در زيبايي، طراوت، لطافت آب و هوا و جذابيت چشم اندازهاي عمومي رودخانه بسيار موثر بوده و در مطلوبيت فضاي حواشي رودخانه نقش قابل توجهي دارند. به علت اين كه سرچشمه زاينده رود نزديك سرچشمه رود كارون است (با حدود سه كيلومتر فاصله) و از طرف ديگر در سال هاي خشكسالي آب زاينده رود به تمام زمين هاي زير كشت نمي رسد، در سال هاي 1330 تا 1332 هجري شمسي در داخل كوهرنگ تونلي به همين نام حفر شد كه 2823 متر طول دارد و از طريق آن مقداري از آب سرچشمه كارون به زاينده رود برگردانده مي شود. سرچشمه زاينده رود در دامنه شمال خاوري زردكوه و در جنوب روستاي ديمه - كه در فاصله 11 كيلومتري تونل كوهرنگ قرار دارد - واقع شده و در فاصله يك كيلومتري، به موازات آب كوهرنگ جريان مي يابد. قبل از اتصال به كوهرنگ با شاخه ديگري به نام آب خور به در محل قلعه سبزي اتصال مي يابد كه اين مساله باعث افزايش آب آن مي شود. تونل كوهرنگ در جنوب چلگرد حفر شده است و قسمتي از آب كوهرنگ را پس از اتصال به شاخه ميان رودان به رود ديمه وصل مي كند. در نزديكي روستاي آب هره طهماسبي، يك شاخه نيز از جنوب وارد زاينده رود مي شود كه به نام رودخانه نعل اشكنان معروف است. به اين ترتيب 5 شاخه مزبور كه همگي از شمال خاوري زردكوه سرچشمه مي گيرند، پس از اتصال، شاخه پر آب رودخانه زاينده رود را تشكيل مي دهند.
بخشي از مسير زاينده رود كه در استان چهارمحال و بختياري واقع شده است از قراقوش در انتهاي مرز شمالي تا چلوان در نزديكي سامان، از جاذبه هاي اصلي و كانون هاي عمده گردشگاهي اين استان به شمار مي آيد. اين ناحيه با روستاهاي زيباي قراقوش، كرم گوگان، ماركده، قوچان، صادق آباد، قار تطوع، پونه وار، هوره، دشتي، چم كاكا، چم جنگل و چم چنگ، هر ساله هزاران خانوار بومي و غير بومي را به سوي خود جلب مي كند. مسافرت به اين منطقه معمولا از ماه پاياني بهار (خرداد ماه) آغاز و به مدت چهار ماه تا اواخر شهريور ادامه مي يابد. از جاذبه هاي ويژه زاينده رود، بستر، كناره ها و محيط پيرامون آن است كه اين رود را به يكي از مهم ترين تفرجگاه هاي استان اصفهان و استان چهارمحال و بختياري و استان هاي اطراف آن ها تبديل كرده است.
كناره هاي اين رودخانه به ويژه در مسير عبور از شهر اصفهان، محدوده پل زمان خان در حدود مرز اصفهان، استان چهارمحال و بختياري و پشت سد زاينده رود از گردشگاه هاي مهم منطقه محسوب مي شوند و هزاران تن از بوميان و اهالي شهرهاي مجاور در فصل ها و ماه هاي مساعد سال، براي گذراندن اوقات فراغت و به ويژه در روزهاي تعطيلي از آن بهره مند مي شوند. مسافرت به اين منطقه معمولا از ماه پاياني بهار(خرداد ماه) آغاز و به مدت چهار ماه تا اواخر شهريور ادامه مي يابد. مهمانان زاينده رود كه بيش تر اهالي اصفهان و بازديدكنندگان آثار تاريخي اصفهان هستند، در حاشيه هاي پردرخت و باغ هاي زيباي اطراف آن اقامت مي كنند. سواحل زاينده رود با توجه به استعدادهاي طبيعي اين رود مناسب ترين محل براي احداث دهكده هاي ييلاقي و استقرار اردوگاه هاي جهانگردي است.
رودخانه بازفت شهر كرد
رودخانه بازفت كه پس از طي سراسر باختر منطقه به رودخانه كارون مي پيوندد، ‌يكي از بكرترين و بديع ترين امكانات سياحتي منطقه است. مسير طولاني اين رودخانه در كنار متراكم ترين و دست نخورده ترين محدوده هاي جنگلي با چشم اندازهاي زيبا و چشم گير، روز به روز ارزش و اهميت تفرجگاهي بيش تري پيدا مي كند. حاشيه رودخانه بازفت با دسترسي به جاده شهر كرد - مسجد سليمان، از جنگل ها، دره ها و گردنه هاي پرپيچ و خم گذشته و در مسيري طولاني پس از سيراب كردن‌ آبادي هاي فراوان و خلق زيبايي هاي شگفت انگيز و چشم اندازهاي بديع به رودخانه كارون مي ريزد. حواشي اين رودخانه از زيباترين مسيرهاي جلب جهانگرد محسوب مي شود كه در هر فصلي جاذبه هاي خاص خود را دارد. بر فراز اين رودخانه گردنه چري با همه زيبايي و عظمت واقع شده است كه به تنهايي به جهت طبيعت منحصر به فرد خود يك ناحيه سياحتي جالب توجهي به شمار مي آيد، به خصوص كه جنگل هاي نسبتا متراكمي اطراف آن را فرا گرفته اند.
اين رودخانه دايمي كه 95 كيلومتر طول دارد، از شهرستان هاي شهركرد و بروجن در استان چهارمحال و بختياري عبور مي كند و ريزابه رود كارون در حوضه خليج فارس و درياي عمان است. ارتفاع سرچشمه اين رود 2750 متر، ارتفاع ريزشگاه آن حدود 850 متر و شيب متوسط آن 2 درصد است. آب دهي اين رود كه مسير كلي آن به سمت جنوب خاوري استسالانه 2087 ميليون متر مكعب در ايستگاه مرغك مي باشد. اين رودخانه از دامنه كوه هاي منار، گله سگا، تورك و زردكوه در 120 كيلومتري شمال باختري شهركرد سرچشمه مي گيرد و از طريق دهستان بازفت رو به سوي جنوب خاوري روان مي شود و پس از دره شمالي - خاوري كوه تاراز به روستاي قره گر رسيده و در يك كيلومتري جنوب خاوري روستاي مزبور با آب شنگي مخلوط شده و در 8 كيلومتر پايين تر نخست با آب تشنوي و سپس با آب تركي آميخته مي شود. پس از سيراب كردن روستاي تيك وارد دره هاي پرپيچ و خم ميان زردكوه در شمال و كوه سفيد در جنوب مي شود و سر راه خود با آب چنار نيز مخلوط مي گردد و از كنار روستاهاي سرخلا، قلعه تبارك و ارتك مي گذرد. در 3 كيلومتري روستاي اخير با آب نازي مخلوط شده و كمي پايين تر با دو ريزابه يكي شمال خاوري و ديگري جنوبي درهم آميخته و از روستاي مورز واقع در منطقه تلخه دان مي گذرد و پس از عبور از دره باتري كوه دالانگ به دهستان ديناران از شهرستان بروجن وارد مي شود. در اين قسمت نخست از كنار روستاي بادام شيرين دان مي گذرد و پس از مخلوط شدن با يك ريزابه كوچك به دره خاوري پوتك وارد شده و به دهستان ميانكوه از شهرستان بروجن داخل مي گردد و پس از پيمودن دره خاوري كوه هاي سو، سرصحرا، دهدز و آته و مخلوط شدن با چند ريزابه كوچك سرانجام در يك كيلومتري جنوب خاوري روستاي كبوسي به رود كارون مي ريزد.
رودخانه آب تركي شهركرد
رودخانه دايمي آب تركي كه از ريزابه هاي رود بازفت تشكيل شده و حوضه آن خليج فارس و درياي عمان است، در مسير خود به سمت جنوب باختري از دهستان بازفت، شهرستان شهركرد عبور مي كند. ارتفاع سرچشمه اين رود 285 متر، ارتفاع ريزشگاه آن 1595 متر و شيب متوسط آن 3/6 درصد است. اين رود از دامنه باختري زردكوه در 73 كيلومتري باختر شهركرد سرچشمه گرفته و كوه گرد را از سوي دره شمالي و باختري دور مي زند و از كنار روستاي شو و تركي مي گذرد.
آب تشنوي شهركرد
آب تشنوي يك رودخانه دايمي است به طول 12 كيلومتر كه در مسير خود به سمت جنوب باختري از دهستان بازفت، شهرستان شهركرد عبور مي كند. حوضه اين رود كه از ريزابه هاي آب بازفت تشكيل شده، خليج فارس و درياي عمان است. ارتفاع سرچشمه اين رود 2100 متر، ارتفاع ريزشگاه آن 1600 متر و شيب متوسط آن 2/4 درصد است. آب تشونوي از دامنه جنوبي زردكوه در 86 كيلومتر باختر شهركرد و 6 كيلومتري خاور روستاي تشنوي سرچشمه مي گيرد.
آب دره سير شهركرد
رودخانه دايمي آب دره سير كه از ريزابه هاي رود گرگگ تشكيل شده و حوزه آن خليج فارس و درياي عمان است، در مسير خود به سمت جنوب خاوري از دهستان فارسان، شهرستان شهركرد عبور مي كند. اين رود كه 20 كيلومتر طول دارد از دامنه كوه چوبين در 38 كيلومتري باختر شهركرد سرچشمه گرفته و ضمن عبوراز دره بيدكان روستاهاي اميرآباد و ملك آباد را سيراب كرده و در 7 كيلومتري شمال خاوري فارسان به رودخانه گرگگ مي ريزد. ارتفاع سرچشمه آب دره سير 2300 متر، ارتفاع ريزشگاه آن 1540 متر و شيب متوسط آن 8/3 درصد است.
آب زري شهركرد
رودخانه دايمي آب زري كه از ريزابه هاي زاينده رود تشكيل شده و حوضه آن باتلاق گاوخوني در شهرستان هاي اصفهان و سيرجان است، در مسير خود به سمت شمال باختري از دهستان تنگ گزي، شهرستان شهركرد عبور مي كند. آب زري با طول 17 كيلومتر از دامنه كوه ضراب در 54 كيلومتري باختر شهركرد سرچشمه گرفته است. ارتفاع سرچشمه اين رود 2850 متر، ارتفاع ريزشگاه آن 225 متر و شيب متوسط آن 5/3 درصد است.
آب كوفي شهركرد
رودخانه فصلي آب كوفي كه 12 كيلومتر طول دارد در مسير خود به سمت جنوب خاوري از دهستان دوآب، شهرستان شهر كرد، عبور مي كند. آب كوفي از ريزابه هاي رودخانه دو آب تشكيل شده و حوضه آن خليج فارس و درياي عمان است. ارتفاع سرچشمه اين رود 2600 متر، ارتفاع ريزشگاه آن 1980 متر و شيب متوسط آن 2/5 درصد است. آب كوفي از دامنه خاوري كوه چرمي در 62 كيومتري جنوب باختري شهركرد سرچشمه مي گيرد.
رودخانه بن شهركرد
رود دايمي بن كه از ريزابه هاي زاينده رود تشكيل شده است در مسير خود به سمت جنوب خاوري از دهستان بن، شهرستان شهركرد مي گذرد. حوضه رود بن كه 18 كيلومتر طول دارد، باتلاق گاوخوني در شهرستان هاي اصفهان و سيرجان است. ارتفاع سرچشمه اين رود 2300 متر، ارتفاع ريزشگاه آن 1900 متر و شيب متوسط آن 2/2 درصد است. رودخانه بن از دامنه شمالي كوه لاتان در 32 كيلومتري شمال باختري شهركرد و 7 كيلومتري دهستان بن سرچشمه گرفته و از كنار روستاي لاتان و دهستان بن مي گذرد.
آب نازي شهركرد
رودخانه دايمي آب نازي كه از ريزابه هاي رود بازفت تشكيل شده است در مسير خود به سمت جنوب خاوري از دهستان بازفت، شهرستان شهركرد عبور مي كند. حوضه اين رود كه 20 كيلومتر طول دارد، خليج فارس و درياي عمان است. ارتفاع سرچشمه اين رود 2300 متر، ارتفاع ريزشگاه آن 1540 متر و شيب متوسط آن 8/3 درصد است. اين رودخانه از دامنه كوه چوبين در 38 كيلومتري باختر شهركرد سرچشمه گرفته و ضمن عبور از دره بيدكان روستاهاي اميرآباد و ملك آباد را سيراب كرده و در 7 كيلومتري شمال خاوري فارسان به رودخانه گرگگ مي ريزد.
رودخانه دره قاضي شهركرد
رودخانه دايمي دره قاضي كه 25 كيلومتر طول دارد در مسير خود كه نخست به سوي جنوب باختري و سپس به سوي شمال باختري جريان دارد از دهستان بن، شهرستان شهركرد مي گذرد. اين رودخانه از ريزابه هاي زاينده رود تشكيل شده و حوضه آن باتلاق گاخوني در شهرستان هاي اصفهان و سيرجان است. ارتفاع سرچشمه اين رود 2680 متر، ارتفاع ريزشگاه آن 2170 متر و شيب متوسط آن 2 درصد است. اين رودخانه كه از 37 كيلومتري شمال باختري شهركرد سرچشمه مي گيرد، در آغاز به نام رودخانه جوب آسياب از كنار روستاهاي مرغ ملك و آقجربوغار مي گذرد و پس از مخلوط شدن با رود خاكي به دره قاضي كوچك وارد مي شود و از دامنه باختري كوه قاه آخوند به زاينده رود مي ريزد.
كوه سوخته شهركرد
اين قله حدود 4000 متر از سطح دريا ارتفاع دارد و مسير كوهنوردي آن از روستاي دستنا آغاز مي شود. در اين مسير يك پناهگاه ابتدايي وجود دارد كه به باغ هاي زير صخره قله امتداد مي يابد. در انتهاي باغ هاي مذكور صخره هايي وجود دارد كه كوهنوردان با استفاده از تجهيزات صخره نوردي از آن ها صعود كرده و به قله اصلي مي رسند. از اين قله نيز راهي به طرف تنگه دركش وركش وجود دارد. چشم اندازهاي اين قله به طور حيرت انگيزي جالب توجه هستند و نگاه هر بيننده اي را به سوي خود مي كشند.
چپ دره شهركرد
اين كوه با ارتفاع 2320 متر در محدوده شهرستان شهركرد، بخش مركزي، دهستان لارود و در 19 كيلومتري شمال باختري مركز شهرستان شهركرد واقع شده است. جهت كوه شمال باختري - جنوب خاوري بوده و قله آن از نظر جغرافيايي در 50 درجه و 40 دقيقه درازاي خاوري و 32 درجه و 26 دقيقه پهناي شمالي قرار دارد.
يان چشمه شهركرد
اين كوه با ارتفاع 2932 متر در محدوده شهرستان شهركرد، بخش مركزي، دهستان وردنجان و در 36 كيلومتري شمال باختري مركز شهرستان شهركرد واقع شده است. جهت كوه شمال باختري - جنوب خاوري بوده و قله آن از نظر جغرافيايي در 50 درجه و 40 دقيقه درازاي خاوري و 32 درجه و 37 دقيقه پهناي شمالي قرار دارد.
كوه ينجه شهركرد
اين كوه با ارتفاع 2765 متر در محدوده شهرستان شه كرد، بخش مركزي، دهستان حومه و در 23 كيلومتري خاور مركز شهرستان شهركرد واقع شده است. جهت كوه شمال باختري - جنوب خاوري بوده و قله آن از نظر جغرافيايي در 51 درجه و 2 دقيقه درازاي خاوري و 32 درجه و 20 دقيقه پهناي شمالي قرار دارد.

مسجد جامع چالشتر شهر كرد
مسجد چالشتر در سال 1267 هـ . ق و به دستور حاج محمد رضا خان چالشتري در 9 كيلومتري شهركرد ساخته شد. جنس بنا از سنگ، آجر و كاشي بوده و داراي چهار ايوان، شبستان، حوضخانه، تطهيرخانه و سردر ورودي است. در داخل شبستان جنوبي اين مسجد منبر چوبي زيبايي تعبيه شده كه در اطراف آن آياتي از قرآن بر روي چوب، منبت كاري شده است. اين بنا نيز همچون ساير ابنيه تاريخي به تعمير، مرمت و نگه داري نياز دارد.
مسجد اتابكان شهر كرد
مسجد اتابكان يكي از بناهاي دوران اتابكان لرستان است كه در سال 605 هجري ساخته شده است. همان طوري كه فرم و محدوده بنا نشان مي دهد، وسعت مسجد بيش از اين بوده اما در زمان هاي مختلف و با تغييراتي در آن صورت گرفته از مساحت آن كاسته شده است. جنس بناي اين مسجد از خشت بوده و در سال 1351 با شماره 929 و جزو آثار ملي به ثبت رسيده و توسط سازمان ميراث فرهنگي تعمير و مرمت شده است.
مسجد جامع فرخ شهرشهر كرد
اين مسجد كه امروزه به جاي آن يك مسجد نو ساخته شده است در جنوب ميدان جديد الاحداث مركز فرخشهر قرار داشت و قديمي ترين و بزرگ ترين مسجد اين شهر بود. بخش مهمي از ساختمان اين بنا در دوران صفويه ساخته شده و در دوره هاي زنديه و قاجاريه تكميل و بازسازي شده است. اين مسجد داراي شبستان هاي متعدد و يك صحن وسيع بود كه توسط ميراث فرهنگي تعمير و مرمت شد.
مسجد رسول الله (مسجد خلجا) شهر كرد
مسجد رسول الله در 17 كيلومتري جنوب باختري شهركرد و در شهر هفشجان قرار دارد. اين مسجد داراي يك شبستان و يك صحن نسبتا كوچك بوده و شبستان آن به شيوه طاق و چشمه بر روي شش ستون سنگي مشعلي شكل بنا شده است. مصالح اين مسجد كه قدمت آن را با توجه به كتيبه سنگي آن مربوط به سال 1233 هـ . ق مي دانند، از خشت و نماي آن از آجر است.
مسجد جامع سامان شهر كرد
مسجد سامان در محله مسجد جامع يا ميانه شهر سامان در 20 كيلومتري شمال شهركرد قرار دارد. اين مسجد داراي يك شبستان و دو ورودي در شمال خاوري و جنوب باختري مي باشد كه ورودي شمال خاوري به شكل هشتي و با گنبدي عرقچين ساخته شده است. شبستان مسجد پلاني مستطيل شكل دارد و به شيوه طاق و چشمه بر روي هشت ستون سنگي مشعلي شكل استوار شده است. مسجد سامان فاقد تزيينات خاص است و رسمي بندي هايي كه از آجر و در نماي ورودي شمال مسجد به كار رفته تنها تزيينات آن است. مصالح مورد استفاده در اين مسجد كه قدمت آن به دوره قاجاريه مي رسد، عبارتند از: آجر، گچ و ساروج.
مسجد جامع هرچكان شهر كرد
مسجد جامع هرچكان در روستاي هرچكان و در 18 كيلومتري باختر شهركرد واقع شده است. اين مسجد كه از آثار دوره قاجاريه است، داراي صحن، ايوان رواق و شبستان زمستاني است. ورودي مسجد بازسازي شده و از طريق آن مي توان وارد صحني به ابعاد 22×13 متر شد. در جبهه شمال مسجد شبستان تابستاني و يك ايوان قرار دارد كه پوشش آن توسط يك گنبد نسبتا بلند و دو گنبد كوچك تر در طرفين صورت گرفته است. اين گنبد ها با آجر و به صورت ساده اجرا شده اند. در قسمت خاوري صحن، شبستان زمستاني ستون دار با طاق هاي جناغي و پوشش هاي گنبدي قرار دارد. ستون ها سنگي هستند و بر روي يكي از آن ها تاريخ 1226 هـ . ق نقر شده است. گنبدها داراي نقوش آجري برجسته با طرح هاي هندسي هستند. روشنايي شبستان هاي از طريق نورگيرهاي راس گنبدها و پنجره هاي ديوار باختري تامين مي شود. مقابل شبستان زمستاني و در طرف ديگر صحن، رواق هايي با طاق جناغي ساخته اند. به نظر مي رسد بناي اين مسجد در سال 1320 هـ . ق يك بار تعمير و بازسازي شده است.
مسجد دستگرد شهر كرد
مسجد دستگرد جنب امام زاده محمد اكبر در روستاي دستگرد و بخش كيار خاوري از توابع شهركرد واقع شده و از آثار دوره صفويه است. بخش اصلي مسجد شبستان ستوندار و مستطيل شكلي است كه پوشش طاق و گنبد آن بر روي ستون هاي سنگي قرار گرفته است. تمام طاق ها و گنبدها گچ اندود شده تنها در زير يكي از آن ها نقوش زيبايي ديده مي شود، البته احتمال دارد كه ديگر گنبدها نيز در گذشته داراي چنين نقوشي بوده باشند. ستون هاي سنگي از سه بخش پايه، ساقه و سرستون تشكيل مي شوند كه به طور جداگانه تراشيده شده و به هم اتصال يافته اند. ساختمان اين مسجد در دوره اخير از طرف سازمان ميراث فرهنگي مورد تعمير و مرمت قرار گرفته است.
مسجد نوشهر كرد
مسجد نو كه متعلق به اوايل دوره قاجار است، در محله آسياب بالاي كوهپان و خيابان مركزي شهر قرار گرفته و شامل يك شبستان سرپوشيده است. اين شبستان نسبت به كف خيابان يك متر پايين تر و داراي دو رديف ستون سنگي و سقف ضربي آجري است. روشنايي آن نيز به وسيله پنجره هاي مشبك خاوري و باختري تامين مي شود.
مسجد جامع كيان شهر كرد
بناي تاريخي مسجد جامع كيان در 5 كيلومتري شهركرد واقع شده و به نام مسجد محب نيز معروف است. اين مسجد در دوران صفويه ساخته شده و در زمان افشاريه توسط يكي از سرداران نادرشاه افشار به نام محب علي بيك مرمت شده است. رواق خاوري شبستان هاي ستوندار سنگي، كاربندي هاي سقف و آجركاري هاي آن از ويژگي هاي معماري مسجد محسوب مي شوند. مسجد كيان كه داراي دو شبستان بهاره و زمستانه مي باشد در اين اواخر جزو فهرست آثار ملي ثبت شده است.
مسجد خان جامع شهر كرد
مسجد خان جامع در سال 1270 هـ . ق ساخته شده و ‌داراي صحن و شبستان هاي تابستاني و زمستاني و حجره هاي متعدد است. در حال حاضر و به علت نفوذ آب از پشت ديوارها، قسمت هايي از اين مسجد فرسوده شده، آجرهاي آن شكسته و بعضي بندهاي آن خالي شده و احتياج به مراقبت و تعميرات اساسي دارد.
مسجد جامع شهرك شهر كرد
روستاي شهرك در شش كيلومتري جنوب خاوري فرخشهر و خاور شهركرد در نزديكي خرابه هاي قديمي شهر سرخ بارز واقع شده است. تاريخ احداث اين مسجد را به زمان ديالمه و خوارزمشاهيان نسبت مي دهند. مسجد جامع شهرك نيز مانند ساير بناهاي قديمي از گزند روزگار محفوظ نمانده و در حمله مغول خراب شد، اما دوباره و به همت محب علي بيك، سردار نامي نادر شاه بازسازي شد. مسجد جامع شهرك داراي شبستان زمستاني جالبي است و تمام ساختمان آن با آجر مربع و قطور و با نهايت استحكام و استادي احداث شده است. تاريخ اين بناي با ارزش كه بر سنگ لوح بسيار ظريف و مستطيل شكلي نوشته شده، 27 محرم سال 1153 هـ . ق است.
مدرسه علميه اماميه شهر كرد
اين مدرسه از بناهاي جالبي است كه به همت مرحوم مير سيد محمد - امام جمعه وقت شهر كرد - به جاي خرابه هاي تيمچه آرمناي كدخدا ساخته شد. اين بنا داراي حجره هاي گوناگون و صحن نسبتا بزرگي است كه تا به حال عده زيادي از طلاب ديني در آن به تحصيل پرداخته اند. اين مدرسه و متعلقات آن در سال 1312 به توليت و نظارت امام جمعه وقت به ثبت رسيد.

امام زاده بابا پيراحمد شهر كرد
بابا پيراحمد پسر سيد بهاء الدين محمد است. اين امام زاده در قريه چم جنگل در نزديكي سامان قرار دارد و ساختمان اصلي آن شامل يك گنبد و دو ايوان است. داخل گنبد با آياتي از قرآن مجيد و تصاويري از مجالس مذهبي و گل و بوته تزيين شده است.
امام زاده شيخ شبان (سيد بهاء الدين محمد)
اين امام زاده در منطقه كوهستاني شهركرد قرار گرفته است. اين منطقه در تابستان آب وهواي بسيار مناسبي دارد و از اين نظر يك مركز زيارتي - سياحتي جالب توجه به حساب مي آيد.
امام زاده دستگرد شهر كرد
امام زاده دستگرد يكي از زيارتگاه هاي مهم منطقه است كه بناي آن را مي توان به دوران صفويه نسبت داد. اين بنا شامل سردري بلند، جلوخاني وسيع، دهليزي با غرفه هاي متعدد، مسجدي با شبستان ستوندار از سنگ تراشيده شده و سقف آجري است. بقعه امام زاده با طرح هشت ضلعي و از آجر ساخته شده و داراي گنبدي بلند و دوپوش است. بر روي در ورودي ضريح اشعاري درباره شخصيت و اهميت اين امام زاده نوشته شده است. اين بنا در دوران سلطنت مظفرالدين شاه، توسط شخصي به نام محمود خان ملقب به خان باباخان رياحي تعميرشده است. در اين مجموعه چند آسياب و يك عصاره خانه وجود داشته كه از بين رفته اند، علاوه بر اين وجود غرفه هاي ويران شده در صحن مجموعه نيز نشان دهنده اهميت و موقعيت ممتاز اين امام زاده در گذشته بوده است. از جمله آثار با ارزش اين بقعه كتيبه اي به خط محمد صالح - خطاط مشهور و كتيبه نويس عهد صفوي - بر روي سنگ به تاريخ 1124 هـ . ق است.
امام زاده حليمه و حكيمه خاتون شهر كرد
بناي فعلي امام زاده حليمه و حكيمه خاتون بعد از تغييراتي كه در دوران هاي مختلف بر روي آن انجام شد در دوران پهلوي و قاجار نوسازي شده و در شهركرد قرار دارد. به نظر مي رسد كه ساختمان اوليه اين بنا جزو مجموعه هاي اتابكان فارس باشد كه در اثر مرور زمان و حوادث مختلف از بين رفته و به مرور زمان مرمت شده است. ساختمان اصلي اين بنا كه از خشت، آجر و گچ ساخته شده در باختر، داراي رواقي است كه بر روي آن گنبد زيبايي ساخته اند. داخل رواق به صورت هشت ضلعي است و سطح ايوان آن را با گچ ساده اي پوشانده و با نقاشي هاي مذهبي تزيين كرده اند. سردر ورودي آن در سمت خاور يك هشتي و يك ايوان دارد كه روي دو ستون سنگي جلو خان قرار دارند و با كاشي هاي هفت رنگ مزين شده اند. در داخل مقبره ضريحي فلزي و در درون آن دو قبر متصل به هم واقع شده كه بر روي معجر چوبي آن تاريخ 1286 هـ . ق را مي توان خواند. درهاي مقبره شامل سه دهنه است كه با شيشه هاي رنگين به صورت متحرك - ارسي - ساخته شده است. در طرفين دو در بزرگ عبارت «باني حاجيه خورشيد بيگم صبيه مرحوم حاج محمدرضا خان شهركي 1332 قمري» نگاشته شده است. در جوار امام زاده سنگ قبرهايي به تاريخ هاي 1023 و 1130 هـ . ق نصب شده است.
امام زاده عبدالله سورك شهر كرد
امام زاده عبدالله سورك در فاصله 45 كيلومتري جنوب خاوري شهركرد و در روستاي سورك از توابع بخش كيار قرار دارد. ساختمان اين بنا كه حدود 40 سال پيش و به دستور بي بي تاج الملوك همسر فريدون خان بختياري ساخته شده، به شكل هشت ضلعي بوده و نماي بيروني آن هر چهار جهت اصلي را داشته است. بناي اين امام زاده با الهام از مساجد چهار ايواني و با مصالحي چون آجر قرمز و گچ ساخته شده است.
آرامگاه دهقان ساماني شهر كرد
ابوالفتح دهقان ساماني (سيف الشعرا) مردي صوفي مسلك و عارف بود كه در ميان ايلات بختياري مي زيست و در سال 1326 هـ . ق درگذشت. وي جهان را در منشور اشراق و عرفان مي ديد و زندگي پررمز و رازي داشت. مقبره اين عارف ايلياتي در حدود 28 كيلومتري شمال شهركرد قرار دارد و مانند زندگي اش به شكل عجيب و پررمز و رازي بنا شده است. اين آرامگاه نزديك پل زمان خان كه بر روي رودخانه سامان احداث شده قرار دارد. بناي آرامگاه دهقان ساماني از لحاظ شيوه ساخت و نوع معماري بسيار درخور توجه است.
قبرستان ارامنه روستاي قلعه ممكا شهر كرد
اين قبرستان در 50 كيلومتري جنوب شهركرد و در سمت چپ جاده قلعه ممكا - بلداچي قرار دارد. قبرستان ارامنه قلعه ممكا نزديك به 200 قبر بزرگ و كوچك دارد كه در دو نوع ساده و نقش دار هستند و در نوشته هاي آن ها از خط ارمني استفاده شده است. سنگ هاي به كار رفته در اين قبرستان بسيار حجيم بوده و ضخامتشان گاهي به يك متر نيز مي رسد. تاريخ هاي لاتين روي قبرها سال 1900 ميلادي به بعد را نشان مي دهد.
قبرستان ارامنه سيرك شهر كرد
اين قبرستان در فاصله 17 كيلومتري جنوب باختري شهركرد و سمت چپ جاده سيرك - طاقانك واقع است. تعداد و قبور آن نزديك به 400 قبر ارمني و تاريخ لاتين از سال 1900 ميلادي به بعد مي باشد. سنگ قبور اين قبرستان از نظر تزئينات به دو نوع ساده و نقش دار تقسيم مي شوند.
قبرستان روستاي حاجي آباد شهر كرد
قبرستان حاجي آباد در فاصله 45 كيلومتري جنوب شهركرد و در شمال باختري روستاي حاجي آباد از توابع بخش كيار قرار دارد. روي قبور اين قبرستان كه نزديك به 300 عدد هستند مطالبي به خط ارمني و به صورت فرورفته پخته و نا پخته حجاري شده است. تاريخ قبور به لاتين و مربوط به سال 1900 ميلادي به بعد مي باشد. سنگ قبرهاي موجود در اين قبرستان از نظر تزيينات به كار رفته در آن ها به دو نوع ساده و نقش دار تقسيم مي شوند.

پل زمان خان
اين پل يكي از بناهاي با ارزش و قديمي استان است كه در 29 كيلومتري شمال شهركرد قرار داشته و در ادوار گذشته ايلات و عشاير بختياري از روي آن آمد و شد مي كردند. پل به دست يكي از روساي عشاير به نام زمان خان به صورت دو دهنه هشت متري احداث شد و دو بار يكي در سال 1202 توسط كارگزاران حكومت صفوي و بار دوم در سال 1321 شمسي به وسيله حاج عبدالحسين قزويني مالك قريه جمعالي به طور كامل تعمير و مرمت شد. استحكام اين پل با احداث ديوار سنگي در طرفين آن، دو چندان شد.
پل بن شهر كرد
پل بن در جنوب خاوري شهر بن كه در فاصله 22 كيلومتري شمال شهركرد و بر روي يك مسيل طبيعي قرار دارد، توسط شخصي به نام حاج الله يار اكبري و در دوره پهلوي ساخته شده است. اين پل كه مصالح آن آجر و گچ است داراي دهانه اي به طول 10 متر و عرض 7 متر مي باشد.
پل خراجي
پل خراجي كه قدمت آن به دوره صفوي مي رسد، در جنوب باختري روستاي خراجي، به فاصله 30 كيلومتري شهركرد و بر روي رودخانه كيار احداث شده است. طول اين پل 54 متر، بالاترين ارتفاع آن 5 متر و فاصله دهانه هاي آن متغير و به طور متوسط 2/5 متر است. پل خراجي كه مصالح آن از آجر، سنگ و ملاط بوده داراي ده دهانه است كه بر روي پايه هاي سنگي ساخته شده اند. اين پل به شكل مخروطي بوده و از طرفين شيبدار به نظر مي رسد. قدمت اين بنا از دوره صفويه به بعد است.

حمام درب امام زاده شهر كرد
حمام درب امام زاده يكي از بناهاي باستاني استان است كه رو به مسجد قديمي اتابكان شهر كرد قرار دارد و شالوده اوليه آن در زمان اتابكان لرستان گذاشته شده و در دوره هاي صفويه، زنديه و قاجاريه مرمت و تعمير شده است. اين حمام داراي يك فضاي مسقف وسيع بيروني به نام رختكن بوده و 70 سانتي متر از كف زمين بالاتر است و به وسيله يك دهليز منحني به تطهيرخانه و گرمخانه متصل مي شود. صحن وسيع گرمخانه بر چهار ستون سنگي استوار است و زير سقف سرتاسر ضربي قرار گرفته است. روشنايي اين صحن كه در طرفين شمال و جنوب آن دو حوض مستطيل شكل وجود دارد، به وسيله شيشه هاي كوچك محدب تامين مي شود. در طرفين آن چهار پله سنگي وجود داشت كه به خزينه بزرگي مي رسيد. اين فضا كه خلوتگاهي زيبا و مربع شكل است جايگاه اعيان و اشراف در فصل تابستان بوده است.
حمام قديمي دزك شهر كرد
حمام دزك كه در اوايل دوره قاجاريه ساخته شده و سربينه آن درحدود 70 سال قبل توسط شخصي به نام محمد قاسم محتشمي فرزند آعلي بازسازي شده است، در نزديكي قلعه دزك قرار دارد. اين حمام داراي چهار ستون سنگي، 24 طاق و گنبد مي باشد كه در يكي از آن ها خزينه آب گرم بنا شده است.

قلعه امير مفخم بختياري شهر كرد
قلعه امير مفخم بختياري كه در فاصله 35 كيلومتري جنوب خاوري شهركرد و در روستاي ذرك از توابع بخش كيار قرار دارد، در سال 1325 هـ . ق و به دستور لطفعلي خان امير مفخم يكي از خوانين بزرگ بختياري ساخته شده است. قلعه مذكور از ساختمان اصلي در دو طبقه، برج نمادين، حوض بزرگ، تالار سفره خانه با گچبري هاي رنگ آميزي شده با موضوعات شكار، شيرين و فرهاد، گل و بوته و... و اطاق آيينه با آيينه كاري هاي زيبا تشكيل شده است. نماي بيروني قلعه با تلفيقي از آجر چيني و كاشي تزيين شده كه در استان و در نوع خود بي نظير مي باشد.
قلعه سردار جنگ شهر كرد
قلعه سردار جنگ 40 كيلومتري جنوب خاوري شهركرد و در روستاي سورك از توابع بخش كيار قرار دارد. اين قلعه متعلق به سردار جنگ - از خوانين متنفذ و مشهور بختياري - مي باشد كه حدود 120 سال پيش ساخته شده است. بناي قلعه شامل ساختمان اصلي با دو طبقه زيرزمين و همكف، ابنيه جانبي شمال و جنوب آن، ورودي هشتي شكل و حمام كوچك است و مصالح آن از خشت و نماي آن از آجر مي باشد. طبقه همكف بنا داراي ايوان عريض و طويلي است كه 14 ستون دارد. قلعه در عين سادگي و بي پيرايگي ساخته شده و تنها تزيينات و گچ بري هاي ساده و فاقد رنگ آميزي در ورودي اطاق هاي شمالي ايوان به كار رفته است.
قلعه يوسف خان امير مجاهد بختياري شهر كرد
اين بنا در 25 كيلومتري باختر شهركرد و در روستاي شمس آباد واقع است. اين قلعه كه متعلق به يوسف خان امير مجاهد بختياري - يكي از خوانين مشهور بختياري - بوده، حدود 120 سال پيش ساخته شده است. مصالح اين قلعه از خشت بوده، نماي آجري دارد و در دو طبقه همكف و زيرزمين به صورت مجموعه اي شامل ورودي هشتي شكل، چهار برج و ابنيه جانبي ساخته شده است. طبقه همكف بنا داراي يك ايوان ستون دار است و نقوش به كار رفته در ته ستون هاي ايوان شمالي از مهم ترين تزيينات آن به شمار مي رود.
قلعه چالشترشهر كرد
چالشتر كه در 10 كيلومتري شهركرد واقع شده است، سال ها قبل از اين كه شهركرد اعتبار پيدا كند، مركز حكومت نشين چهارمحال بود. در اين محل قلعه اي وجود داشت كه متعلق به خدا رحيم خان بختياري بود، البته هم اكنون تنها بخش كوچكي از اين قلعه بر جاي مانده است.
قلعه جونقان شهر كرد
جونقان يا جونقون شهر كوچكي در 38 كيلومتري شهركرد و مقر سكونت خوانين بختياري بوده است. علي قلي خان سردار اسعد در سال 1318 هـ . ق در اين محل قلعه اي به وسعت 14000 متر مربع و با نماهاي بيروني متفاوت براي سكونت خود ساخت. ستون هاي سنگي اين قلعه هر كدام با چند قطعه و در اشكال مختلف بنا شده اند، به طوري كه تمام ستون ها در قسمت بالا چهارگوش هستند. در چند سال اخير بيش تر تزيينات اين بنا از بين رفته و به جز قسمت محدودي از قلعه كه به كتابخانه عمومي اختصاص يافته، بقيه رو به نابودي است.
قلعه دزك شهر كرد
اين بنا كه در جنوب خاوري روستاي دزك قرار دارد، در دو طبقه و به صورت باشكوهي ساخته شده است. طبقه اول در وسط داراي يك هشتي ورودي است كه از طرفين به محوطه بزرگ قلعه منتهي مي شود. در طرفين هشتي چهار ايوان قرار دارد كه دو ايوان آن رو به شمال و دو ايوان ديگر رو به جنوب قرار گرفته و شامل چند اتاق و انبار هستند. از طريق ايوان هاي شمالي طرفين هشتي مي توان به طبقه دوم راه پيدا كرد. بعد از مسير راه پله ها محوطه اي بزرگ به نام حوضخانه قرار دارد كه در وسط آن سالن بزرگي به نام سفره خانه با تزيينات گچبري و نقاشي هاي زيبا وجود دارد. اشكال مختلفي از قبيل ملايك به عنوان مظهر پاكي، كله شير حاكي از قدرت و دلاوري و مناظر زيبا از شكار و گچبري هاي گل و بوته در حاشيه هاي بزرگ و كوچك اين سالن ها ديده مي شود. سقف سفره خانه چوبي، به شكل قاب بندي و داراي در و پنجره هاي سيم كوبي شده است. اتاق آينه نيز در جوار حوضخانه و سفره خانه قرار گرفته و به صورت باشكوهي تزيين شده است. اين اتاق تقليدي از سبك اروپايي است و شباهت زيادي به اتاق آينه قصرهاي ايتاليا دارد. در حال حاضر قسمت هايي از آينه هاي اين اتاق فرو ريخته است. در قسمت شمال اين بنا ساختمان اندروني وجود داشت كه به طور كلي از بين رفته است. در كل مي توان گفت كه از مجموع چهار برج اين بنا تنها دو برج باقي مانده است.
قلعه تك شهر كرد
اين قلعه در حوالي كوه جهان بين و بر فراز روستاي تك قرار دارد. مساحت محدوده آن 7000 متر مربع بوده و ستون هاي آن به صورت منشوري بنا شده اند. در حياط اين قلعه سه حوض سنگي و كاشي شده وجود دارد.

سنگ نوشته رخ شهر كرد
كتيبه رخ از آثار سنگي مهم استان چهار محال و بختياري و مربوط به دوره اسلامي است. اين كتيبه كه بر دامنه شمالي گردنه رخ و در كنار جاده باستاني اصفهان - خوزستان قرار دارد، مربوط به دوره شاه عباس دوم و سال 1062 هـ . ق است. در زماني كه شاه عباس جهت سركشي به حفر ترعه اي كه قرار بود آب كارون را به زاينده رود منتقل كند، از اين مسير عبور كرد، اشعار اين كتيبه كه در مدح او سروده شده بر سطح تخته سنگ حك شد. اين كتيبه كه در شهركرد واقع شده، همواره توجه تمامي علاقه مندان به آثار تاريخي را به خود جلب كرده است.