موسسه تبيان - ايران شناسي
برداشت توصيفي تاريخي باغ گلشن، تا حدودي انسان امروز را قادر مي سازد تا گذشته را درك نمايد. باغ گلشن يكي از دو عنصر اصلي شهر طبس مي باشد و عنصر ديگر، ارگ است كه در طرف ديگر شهر قرار دارد. ساختمان سردر و ديوارهاي زيبا و تاريخي آن كه بازگوكننده سليقه هاي گذشتگان بوده بر اثر زلزله سال 1357 از بين رفته و تنها طبيعت سبز باغ، از ايام گذشته سخن مي گويد، طبيعتي مشتمل بر 2000 نفر خرما، 2500 اصله مركبات، 500 اصله انار و ساير ارقام مختلف گياهان.
معمار اوليه باغ، طبيعت سبز آن را با توجه به نوع درختان، به صورت شطرنجي طراحي وكشت كرده است. باغ گلشن يكي از باغهاي نادر ايران است كه آب جاري دائمي در آن جريان دارد. در اين باغ گونه هاي مختلف گياهان سازگار با اقليمهاي متفاوت آب و هوايي وجود دارد. مانند درخت چنار كه خاص مناطق سردسير است در كنار خرما كه فقط در گرمسيري رشد مي كند.
باغ گلشن كه ساختمان در ورودي آن در زلزله سال ?? تخريب شد، امروزه نيز به عنوان تفرجگاه اصلي مردم طبس و مسافرين خسته از طي طريق در كوير خشك اطراف شهر، بشمار مي رود.
به نوشته آقاي يعقوب دانشدوست در جلد اول كتاب «طبس، شهري كه بود»، آن طور كه مدارك موجود نشان مي دهد، باغ گلشن طبس به وسيله امير حسن خان، سومين حاكم طبس، از سلسله خوانيني كه به وسيله نادرشاه به حكومت طبس منصوب شدند ساخته شده است.
در وقفنامه اي كه در سال ???? هـ ق تهيه شده است، ميرحسن خان، اين باغ و املاك زيادي را وقف اولاد و امور خيريه نموده است ...
ميرزا خانلرخان اعتصام الملك كه در تاريخ 1294 ق-ه از طبس بازديد كرده موضوع ساختن باغ به وسيله ميرحسن خان را ذكر نموده است،...
ساير جهانگرداني هم كه از طبس ديدن كرده اند مانند: سون هدين (سوئدي در سال ????) و خانم آندره گدار (فرانسوي) باغ گلشن را توصيف و از «درختان خرما و مركبات»، «سايه خنك نخلها»، «نغمه زيباي آب روان جويها»، «چمنهاي ميان دو جوي»، «زمزمه باد در ميان درختان» و «فواره هاي متعدد كه آب را مانند تحفه اي به آسمان مي فرستند»، در آن باغ سخن رانده اند.