قدمت سلماس به زمان مادها مي رسد و در زمان هخامنشيان « زاروند » نام داشته است. سلماس يكي از شهرستان هاي استان آذربايجان غربي است كه در ناحيه ي مركزي استان واقع شده است. اساس اقتصاد اين شهرستان بر كشاورزي و دام داري استوار است. درياچه اروميه، گردنه قوشچي و چشمه هاي آب گرم از جاذبه هاي طبيعي شهرستان سلماس به شمار مي روند. اماكن و بناهاي تاريخي از جمله كليساي سنت جرج، قلعه گؤور چين قلعه، سد ها و دخمه هاي قديمي زيادي در اين شهرستان وجود دارند كه از آثار تاريخي شهرستان سلماس بوده و گردشگران را به سوي خود جذب مي كنند.
مكان هاي ديدني و تاريخي
درياچه اروميه، گردنه قوشچي و چشمه هاي آب گرم از جاذبه هاي طبيعي شهرستان سلماس به شمار مي آيند. اماكن و بناهاي تاريخي از جمله كليساي سنت جرج، قلعه گؤور چين قلعه، سد ها و دخمه هاي قديمي زيادي نيز در اين شهرستان وجود دارند كه از آثار تاريخي شهرستان سلماس به شمار مي آيند.
صنايع و معادن
صنايع شهرستان سلماس محدود به صنايع دستي و صنايع كوچك كارگاهي است. اين منطقه در مسير توسعه قرار دارد و هنوز صنعت بزرگ و قابل توجهي در آن ديده نمي شود.
كشاورزي و دام داري
شهرستان سلماس داراي اقتصاد كشاورزي و دام داري است و عمده ي محصولات آن شامل: انواع محصولات كشاورزي، ‌فرآورده هاي دامي و خشك بار است. به علت پرورش زنبور عسل، صادرات عسل اين شهرستان داراي اهميت زيادي است. محصولات كشاورزي اين منطقه را گندم و جو، چغندرقند، توتون ، نخود و لوبيا، تخم كدو، خربزه، سيب زميني، هندوانه، زردآلو، و گردو تشكيل مي دهد. كوهستاني بودن منطقه سبب وجود مراتع نسبتا خوب در منطقه شده و انواع دام و فرآورده هاي دامي از جمله روغن، كره و پنير و. . از محصولات صادراتي شهرستات سلماس به شمار مي آيند. هم چنين پرورش زنبور عسل و تهيه عسل از اشتغالات مردم است.
وجه تسميه و پيشينه تاريخي
با توجه به حفاري هاي به عمل آمده از تپه تبان قدمت سلماس به زمان مادها مي رسد و در زمان هخامنشيان «زاروند» نام داشته است. سلماس در دوره ي اشكانيان و ساسانيان جزو ايالت پرسرمينا بوده كه گاه به آتورپاتكان و زماني به ارمنستان وابسته بوده است. اين شهر در دوره اشكانيان يكي از ايالت هاي حايل بين ايران و روم بود و شاهان اشكاني اهميت زيادي به مطيع بودن تمام ارمنستان به ايران داده بر سر اين ايالت بارها با روميان جنگنديد. پس از شكست خسرو اشكاني، زاروند به ضميمه متصرفات ساسانيان درآمد. از اين سلسله تخت سنگي در كوه پيرچاوش بر سر راه اروميه به سلماس، به يادگار باقي مانده كه بر آن شكل دو نفر سوار بر اسب حكاكي شده است. وجود كليسا و گورستان هاي متروكه مسيحي و سكونت فعلي ارامنه در بعضي روستاهاي پيرامون اين شهر، همه گواه بر سكونت ارامنه از روزگاران كهن در اين منطقه است. در روزگار مغول وجود دژهاي استوار و نزديكي سلماس به درياچه اروميه كه خود مانعي طبيعي محسوب مي شد، مورد توجه بود. در دوره ي ايلخانان، به دستور هلاكوخان، براي نگه داري گنجينه هايي كه بر اثر غارت شهرها از جمله بغداد به دست آورده بود، عمارتي مستحكم در نزديكي سلماس ساخته شد. در اين روزگار، آذربايجان و از جمله سلماس از آباداني برخوردار بوده است.چنان كه از شواهد تاريخي و جغرافيايي بر مي آيد، اين منطقه در گذشته داراي بافتي روستايي بوده، اما به دليل مركزيت ارتباطي – تجاري، گسترش مبادلات بازرگاني، بازارهاي هفتگي و جذب خدمات به صورت شهر درآمده است. در سال 1309 شهر در اثر زلزله اي كاملا ويران شد. از اين رو مردم، شهر ديگري را با معيارهاي جديد شهرسازي در كنار بقاياي شهر ويران سلماس ساختند.
مشخصات جغرافيايي
سلماس يكي از شهرستان هاي استان آذربايجان غربي است كه در ناحيه ي مركزي استان واقع شده است. مركز شهرستان سلماس در 44 درجه و 46 دقيقه درازاي خاوري و 38 درجه و 11 دقيقه پهناي شمالي و در ارتفاع 1350 متري از سطح دريا قرار گرفته است. سلماس از شمال به خوي، از جنوب به اروميه، از خاور به درياچه اروميه و از باختر به مرز ايران و تركيه منتهي مي شود. اين شهرستان در 80 كيلومتري شمال اروميه در مسير راه هاي اصلي اروميه – خوي و خوي – اروميه – تبريز قرار گرفته است. شهر سلماس در منطقه اي دشتي واقع شده و رود زوادچاي از 3 كيلومتري جنوب شهر عبور مي كند و آب و هواي آن در قسمت هاي مرزي و كوهستاني سردسير و در ساير نقاط معتدل و خشك است. مسيرهاي دسترسي به اين منطقه عبارت اند از:
- مسير سلماس – خوي به سوي شمال خاوري به درازاي 46 كيلومتر.
- مسير سلماس – تبريز به درازاي 168 كيلومتر.
- مسير سلماس- اروميه به سوي جنوب به درازاي 80 كيلومتر.
- مسير فرعي سلماس – تازه شهر به سوي جنوب باختري به درازاي 12 كيلومتر.

كردهاي كردستان، سردشت را زادگاه زرتشت پنداشته و آن را گرامي مي دارند. سردشت يكي از شهرستان هاي كردنشين استان آذربايجان غربي است كه در ناحيه ي جنوب باختري اين استان و در مرز ايران و عراق قرار گرفته است. سردشت طبيعتي بسيار زيبا و آبشار معروفي دارد. مردمان اين منطقه به كشاورزي و دام داري اشتغال دارند. در اين منطقه آثار تاريخي ويژه اي نيز كشف شده است. كردهاي كردستان، سردشت را زادگاه زرتشت پنداشته و آن را گرامي مي دارند. سردشت يكي از شهرستان هاي كردنشين استان آذربايجان غربي است كه در ناحيه ي جنوب باختري اين استان و در مرز ايران و عراق قرار گرفته است. سردشت طبيعتي بسيار زيبا و آبشار معروفي دارد. مردمان اين منطقه به كشاورزي و دام داري اشتغال دارند. در اين منطقه آثار تاريخي ويژه اي نيز كشف شده است.
مكان هاي ديدني و تاريخي
سردشت طبيعت وحشي زيبا يي دارد و آبشار آن مهم ترين جاذبه طبيعي اين منطقه به شمار مي آيد. در اين منطقه آثار تاريخي ويژه اي نيز كشف شده كه هنوز در دست مطالعه و بررسي است.
صنايع و معادن
صنايع شهرستان سردشت محدود به صنايع دستي و صنايع كوچك كارگاهي است. اين منطقه در مسير توسعه قرار دارد و هنوز صنعت بزرگ و قابل توجهي در آن ديده نمي شود.
كشاورزي و دام داري
كشاورزي و دام داري اصلي ترين شغل ساكنان منطقه ي سردشت را تشكيل مي دهد در اين منطقه محصولاتي چون: گندم و جو و انواع محصولات باغي به عمل مي آيد. دام داري در مراتع اين شهرستان بيش تر به صورت سنتي رايج است و محصولات توليدي به مصارف داخلي منطقه مي رسد.
وجه تسميه و پيشينه تاريخي
كردهاي كردستان، سردشت را زادگاه زرتشت پنداشته اند و از آن جا كه اين را در كردي زرتشت و زرادشتره مي گويند، عقيده دارند كه سردشت از نام زرتشت گرفته شده كه بعد از حمله اعراب به ايران، به سردشت تغيير نام داده است. واژه سردشت مركب از دو كلمه «سر» و «دشت» است كه آغاز دشت يا دشتي كه تا رود زاب ادامه دارد؛ معنا مي شود.
مشخصات جغرافيايي
سردشت يكي از شهرستان هاي كردنشين استان آذربايجان غربي است كه در ناحيه ي جنوب باختري اين استان و در مرز ايران و عراق قرار گرفته است. مركز شهرستان سردشت در درازاي خاوري 45 درجه و 32 دقيقه و پهناي شمالي 36 درجه و 9 دقيقه و در ارتفاع 1500 متري از سطح دريا واقع شده است. اين شهرستان در ناحيه ي مرزي ايران و عراق قرار گرفته كه از سوي خاور با بانه در استان كردستان و از شمال با پيرانشهر و مهاباد همسايه است. راه هاي دسترسي به اين منطقه عبارت اند از:
- مسير اصلي سردشت – پيرانشهر به درازاي 112 كيلومتر.
-مسير سردشت – بانه به درازاي 52 كيلومتر.
-مسير اصلي سردشت – مهاباد به درازاي 111 كيلومتر.

مناطق باستاني متعددي در اين شهر وجود دارند كه ذيلا نام آنها به اطلاع شما ميرسد كه اميدواريم با تكميل اطلاعات و ياري رساندن مراجع مربوطه و اهالي شريف اين شهر در اسرع وقت توضيح كامل هريك را به حضور كاربران ارجمند هديه نمائيم.
حمام قديمي سردشت
قلعه ربط سردشت
پل قلاتاسيان

شهرستان پيرانشهر يكي از مناطق استان آذربايجان غربي است كه در ناحيه ي جنوب باختر اين استان و منطقه ي مرزي جمهوري اسلامي ايران و عراق قرار گرفته است. پيرانشهر به دليل موقعيت نظامي و وضع ارتباطي و اقتصادي در حال توسعه و گسترش است. اهالي اين منطقه به كشاورزي و دام داري اشتغال دارند .
صنايع و معادن
صنايع شهرستان پيرانشهر محدود به صنايع دستي و صنايع كوچك كارگاهي است. اين منطقه در مسير توسعه قرار دارد و هنوز صنعت بزرگ و قابل توجهي در آن ديده نمي شود.
كشاورزي و دام داري
پيرانشهر يك منطقه كشاورزي است و بيش ترين افراد ساكن آن به كشاورزي و دام داري اشتغال دارند محصولات آن توتون، چغندر قند، حبوبات، پشم و روغن است. دام داري نيز در اين منطقه رايج است و بيش تر به صورت سنتي اجرا مي شود.
وجه تسميه و پيشينه تاريخي
پيرانشهر در گذشته؛ خانه نام داشت. اما بعدها با توجه به نام ايل پيران به پيرانشهر تغيير نام يافت. پيرانشهر در مرز ايران و عراق قرار گرفته است و به دليل موقعيت نظامي و وضع ارتباطي و اقتصادي رو به گسترش و توسعه است. قسمتي از مركز شهرستان در دامنه كوه و باقي آن در زمين هاي هموار ساخته شده است.
مشخصات جغرافيايي
پيرانشهر يكي شهرستان هاي استان آذربايجان غربي است كه در جنوب باختري استان واقع شده است. اين منطقه از شمال به نقده و اشنويه؛ از جنوب به سردشت؛ از خاور به مهاباد و از باختر به مرز ايران و عراق محدود مي شود. مركز اين شهرستان در درازاي خاوري 45 درجه و 8 دقيقه و پهناي شمالي 36 درجه و 42 دقيقه و در ارتفاع 1460 متري از سطح دريا واقع شده است. كوه هاي بلندي چون سياه كوه در شمال و شيخان در جنوب اين منطقه سر برافراشته و از همين كوه ها چشمه هاي رود زاب روان است. مسيرهاي ارتباطي اين منطقه را راه پيرانشهر– اشنويه به درازاي 44 كيلومتر و راه پيرانشهر سردشت به درازاي 112 كيلومتر تشكيل مي دهد.

تكاب يكي از شهرستان هاي استان آذربايجان غربي است كه در جنوب خاوري اين استان قرار گرفته است. رودخانه ها و غارهاي منطقه از جمله غار معروف كرفتو از مهم ترين جاذبه هاي طبيعي شهرستان تكاب به شمار مي آيند. مكان هاي تاريخي مهمي چون: تخت سليمان و دژ باستاني ساروقورخان (ساري قورخان) به همراه مسجد جامع تكاب و ديگر ديدني هاي طبيعي و تاريخي از جمله جاذبه هاي گردشگري اين منطقه به شمار مي آيند. شهرستان تكاب نيز به مانند ديگر شهرهاي آذربايجان غربي يك منطقه كشاورزي بوده و حاصل خيزي خاك و وجود آب كافي سبب رونق كشاورزي در اين منطقه شده است.
مكان هاي ديدني و تاريخي
رودخانه ها و غارهاي منطقه از جمله غار معروف كرفتو از مهم ترين جاذبه هاي طبيعي منطقه به شمار مي آيند. مكان هاي تاريخي مهمي چون تخت سليمان و دژ باستاني ساروقورخان (ساري قورخان) به همراه مسجد جامع تكاب و ديگر ديدني هاي طبيعي و تاريخي از جمله جاذبه هاي تاريخي منطقه هستند.
صنايع و معادن
صنايع شهرستان تكاب محدود به صنايع دستي و صنايع كوچك كارگاهي است. اين منطقه در مسير توسعه قرار دارد و هنوز صنعت بزرگ و قابل توجهي در آن ديده نمي شود.
كشاورزي و دام داري
شهرستان تكاب نيز به مانند ديگر مناطق آذربايجان غربي يك ناحيه ي كشاورزي است. حاصل خيزي خاك و وجود آب كافي سبب رونق كشاورزي در اين منطقه شده است. گندم، جو، بنشن، تره بار، گياهان علوفه اي، ‌سيب، انگور، ‌زرد آلو و…..از مهم ترين محصولات اين شهرستان به شمار مي آيد. مراتع بزرگ و حاصل خيز شهرستان تكاب سبب رونق دام داري در منطقه شده و انواع فرآورده هاي دامي جزو صادرات شهرستان محسوب مي شود. پرورش زنبور عسل از جمله مهم ترين اشتغالات مردم اين ناحيه است.
وجه تسميه و پيشينه تاريخي
تكاب به معني آب باريك و زميني كم آب است. منطقه ي تكاب داراي ده ها اثر تاريخي قبل و بعد از اسلام است كه از آن جمله مي توان به تخت سليمان اشاره كرد كه در 45 كيلومتري شمال خاوري آن واقع شده است. بقاياي آتشكده بزرگ ساساني، به نام آذرگشنسب نيز در آن جا قرار دارد. شهر باستاني شيز در اين مكان قرار داشت و احتمالا به علت فعاليت هاي آتشفشاني كوه زندان در فاصله 5/1 كيلومتري تخت سليمان فعلي، ويران شده و آثاري از آن بر جاي نمانده است.
مشخصات جغرافيايي
تكاب يكي از شهرستان هاي استان آذربايجان غربي است كه در جنوب خاوري اين استان قرار گرفته است. تكاب از شمال و خاور با آذربايجان شرقي و زنجان و از جنوب با كردستان و از باختر با شهرستان شاهين دژ همسايه است. شهرستان تكاب در 47 درجه و 6 دقيقه درازاي خاوري و 36 درجه و 24 دقيقه پهناي شمالي و در ارتفاع 1790 متري از سطح دريا واقع شده است. رود ساروق از ميان شهر تكاب عبور مي كند و آب و هواي اين منطقه سرد و نيمه خشك است. مسيرهاي دسترسي به اين ناحيه عبارتند از:
- راه تكاب – بيجار به درازاي 86 كيلومتر.
-راه تكاب – مياندوآب به درازاي 138 كيلومتر.
-راه تكاب – حسن آباد با سوكند به درازاي 58 كيلومتر.
-راه تكاب – تيلكو به درازاي 54 كيلومتر.

مناطق و محوطه هاي باستاني متعددي در اين شهر وجود دارند كه ذيلا نام آنها به اطلاع شما ميرسد كه اميدواريم با تكميل اطلاعات و ياري رساندن مراجع مربوطه و اهالي شريف اين شهر در اسرع وقت توضيح كامل هريك را به حضور كاربران ارجمند هديه نمائيم.
بقعه ايوب انصاري تكاب
سد قجور تكاب
يخچال الغ بيك تكاب
دژ بلقيس تكاب
دژ ساروقورقان تكاب
مسجد جامع تكاب
پل ساروق تكاب
تخت سليمان/آذرگشسب/آتشگاه شاهي تكاب

ميان دو آب يكي از شهرستان هاي استان آذربايجان غربي است كه در ناحيه ي جنوب استان واقع شده است. اساس اقتصاد اين منطقه را كشاورزي و باغ داري تشكيل مي دهد. دام و فرآورده هاي دامي جزو محصولات صادراتي اين شهرستان محسوب مي شوند. شهرستان مهاباد داراي جاذبه هاي طبيعي و تاريخي متعددي است. رودخانه مهاباد و رودخانه زرينه رود علاوه بر مزاياي اقتصادي از جمله جاذبه هاي طبيعي منطقه نيز به شمار مي آيند. چشمه هاي آب معدني و غارهاي معروف از جمله غاربورينگ بزرگ، بناهاي تاريخي مانند مسجد جامع مهاباد، مقبره و دخمه هاي قديمي چون دخمه مادي فقرگاه، پل، مدرسه و حمام هاي قديمي از مهم ترين ترين جاذبه هاي طبيعي و تاريخي منطقه هستند.
مكان هاي ديدني و تاريخي
جاذبه هاي طبيعي شهرستان ميان دوآب را رودهاي زرينه رود، سيمينه رود و چشمه زندان سليمان تشكيل مي دهند. بناهاي تاريخي و قديمي از جمله آتشكده آذرگشسب و قلعه بخدك (بختك) به همراه بقعه ها، پل ها و ساير بناهاي تاريخي از جمله مكان هاي ديدني منطقه به شمار مي روند.
صنايع و معادن
ميان دوآب را تا اندازه اي مي توان صنعتي دانست وجود سد «نوروزلو» در 15 كيلومتري جنوب خاوري منطقه، كارخانه قند، كمپوت سازي و كوره هاي آجر سازي و آهك پزي بر اهميت صنعتي اين ناحيه افزوده است. معادن پراكنده اي نيز در كوه هاي اطراف وجود دارند.
كشاورزي و دام داري
كشاورزي و باغ داري در اين شهرستان رواج كامل دارد و محصولات گندم، چغندر قند، انگور، سيب، گلابي و بادام از محصولات كشاورزي آن اين منطقه هستند. دام و فرآورده هاي دامي نيز از محصولات صادراتي اين شهرستان محسوب مي شوند.
وجه تسميه و پيشينه تاريخي
ميان دوآب از سه كلمه ( ميان – دو – آب ) تشكيل شده است و اين به دليل قرار گرفتن در ميان دو رودخانه زرينه رود و سيمينه رود است. در اين منطقه اقوام مختلفي مانند: مادها، اورارتوها، كردها، سلجوقيان، ‌ترك ها و مغول ها زندگي و حكومت كرده اند. اگر چه كتب مدون و آثار تاريخي بسيار قديمي درباره محدوده شهر فعلي از گذشته هاي دور به يادگار نمانده است اما اطراف شهر و روستاهاي هم جوار مملو از نشانه هاي باستاني و تاريخي است و وجود آثار باستاني چند در روستاهاي داش تپه، گوي تپه، و ليلان در نزديكي شهر و آثار ارزنده تاريخي در منطقه تكاب و نوشتار فراوان مورخين در اين باره خبر از منطقه اي مي دهد با گذشته تاريخي بسيار دور و با آثار غني از ادوار مختلف كه همين اين نشانه ها مربوط به قدمت و گذشته پر افتخار اين محل است.سنگ نبشته هاي مكشوفه سابقه تاريخي آن را به هزاره هاي قبل از ميلاد پيوند داده اين اطمينان را به دست مي دهند كه شهر مياندواب و حومه آن در دنياي قديم يكي از مناطق پر رونق آذربايجان امروزي و جايگاه و پايگاه اقوام بسيار قديمي بوده است. هم چنين جاي پاي ساكنين قديمي اين ديار در اقصي نقاط شهرستان به طور وضوح ديده مي شود. از طرف ديگر جريان مداوم دو رود پر آب در جلگه ميان دو آب و فراهم بودن انواع خاك هاي مناسب و وجود هواي معتدل و مساعد كه كاشت و برداشت انواع محصولات كشاورزي و دامي را فراهم مي آورد حاكي از آن است كه اين ناحيه از دوران باستان مطمح نظر انسان اوليه بوده و سابقه طولاني سكونت انساني دارد. تپه هاي باستاني اطراف اين منطقه كه طبق نظر بسياري از باستان شناسان داراي آثار باستاني ارزشمند است ما را به چگونگي شرايط زيستي اين انسان ها هدايت مي كند.
اولين سند معتبري كه در اطراف ميان دوآب به دست آمده، سنگ نبشته اي است به زبان اورارتويي كه در روستاي داش تپه در 21 كيلومتري شمال باختري شهر ميان دوآب به دست آمده است. دو قطعه بزرگ اين كتيبه را ( W.Faber ) از آن محل به موزه بريتانيا انتقال داد. قوم اورارتو از اقوام بومي كوهستاني قفقاز بودند كه در قرن نهم ق. م در آسياي صغير و قفقاز حكومت مقتدري تشكيل دادند، و سلطه خود را تا باختر و شمال ايران بسط دادند. كوه آرارات ماخوذ از اين قوم است كه در زبان تركي آغري داغ، و برخي منابع آن را كوه نوح، و اعراب جودي و ارمنيان آن را ماسيس خوانده اند.
قلمرو مردم اورارتو از شمال و جنوب سرزمين هاي بين گوگچه و اروميه بود و درياچه وان در تركيه امروزي ميان كشور اورارتور قرار داشت. اين قوم دايما با آشوريان در حال جنگ و ستيز بودند و منطقه ميان دوآب زماني جزو منطقه اورارتو بوده است. ميان دوآب در قرن نهم پيش از ميلاد جزيي از منطقه بزرگ ماننا محسوب مي شد. از آن جا كه ماننا زماني از متصرفات دولت اورارتو بوده است، در تاريخ قوم اورارتو مكررا از ماننا نام برده مي شود. در ماننا دولت اورارتو اقدام به ساختن قلاع و بر قرار كردن پادگان ها نمود، كه قلعه حسن لو در قلمرو اين دولت، شايد يكي از دژهاي مستحكم و از پادگان هاي ارزنده آن روزگار باشد. ميان دوآب در زمان نادرشاه افشار، روستاي بزرگي بوده است. ميان دوآب در سر چهار راهي ميان شهرهاي تبريز، مراغه، سنندج و اروميه سه استان آذربايجان غربي و آذربايجان شرقي و كردستان را به هم متصل كرده است.
مشخصات جغرافيايي
ميان دو آب يكي از شهرستان هاي استان آذربايجان غربي است كه در ناحيه ي جنوب استان واقع شده است. مركز اين شهرستان در 46 درجه و 6 دقيقه درازاي خاوري و 36 درجه و 58 دقيقه پهناي شمالي و در ارتفاع 1314 متري از سطح دريا واقع شده است. زرينه رود و سيمينه رود از سمت خاور و باختر جريان دارند كه در سال هاي اخير به واسطه ي گسترش شهر ميان دو آب، زرينه رود در قسمتي از مسير خود از ميان شهر عبور مي كند و در دو طرف اين رودخانه ساختمان ها و تاسيسات شهري به وجود آمده است. مسير هاي دسترسي به اين منطقه عبارت اند از:
- مسير اصلي ميان دوآب – ملكان – بناب به درازاي 48 كيلومتر.
- مسير اصلي ميان دوآب – شاهين دژ به درازاي 61 كيلومتر.
- مسير اصلي ميان دوآب – بوكان به درازاي 48 كيلومتر.
- مسير اصلي ميان دوآب – مهاباد.

اروميه و حومه ي آن از جهت منابع طبيعي و انساني يكي از غني ترين مناطق آذربايجان غربي محسوب مي شوند. شهرستان اروميه؛ مهم ترين منطقه ي آذربايجان غربي است كه وجود جاذبه هاي متعدد طبيعي و تاريخي، آن را از نظر گردشگري برجسته و قابل توجه نموده است. انواع درختان كهن سال در ميان چمن زارهاي سبز و خرم و باغ ها و بوستان هاي با صفا اين شهرستان را در برگرفته اند. به عقيده بعضي از مورخين اروميه محل تولد زرتشت پيغمبر بوده است. اهالي اين منطقه به شغل هاي كشاورزي، دام داري، صنايع دستي و شغل هاي خدماتي و بازرگاني اشتغال دارند. درياچه اروميه در اين شهرستان؛ مهم ترين پديده طبيعي، اقتصادي و گردشگري به شمار مي آيد. اروميه از نظر كشاورزي، باغ داري و دام داري خودكفا بوده و جايگاه مناسبي دارد. پارك ملي، چشمه هاي متعدد منطقه، مناطق حفاظت شده، كوه هاي سر به فلك كشيده، مراتع ييلاقي و از همه مهم تر درياچه اروميه به همراه جزاير متعدد داخل آن و زيستگاه هاي پرندگان عمده ترين جاذبه هاي طبيعي شهرستان اروميه را تشكيل مي دهند. هم چنين پيشينه ي غني و تاريخ پرفراز و نشيب منطقه نيز باعث وجود اماكن و بناهاي تاريخي متعددي در اين ناحيه شده است. مساجد زيادي نيز در اين منطقه وجود دارند كه برخي از آن ها مانند مسجد سردار اروميه از جمله آثار ديدني منطقه به شمار مي روند. كليساهاي متعدد موجود در اروميه نيز جزو بناهاي تاريخي و معماري با ارزش هستند. كليساي مارقويا كه يكي از قديمي ترين بناهاي مذهبي است؛ منسوب به حضرت قوما يكي از دوازده حواريون مسيح (ع) است. كليساي قديمي ماريوخنه كه سبك معماري آن متعلق به قرن پنجم ميلادي است، آتشكده تمر كه مربوط به دوره سلاطين هخامنشي است و ده ها قلعه، پل، مدرسه، حمام، مقبره، عمارت، خانه، سنگ نبشته همراه با بازار اروميه؛ مجموعه اي ديدني به وجود آورده اند. منطقه تاريخي اروميه از قرن ها پيش مهد تمدن و مركز علم و دانش بوده و شهر اروميه يكي از مناطق معتبر علوم قديمي به شمار مي رفته و علما و فضلا و دانشمندان متبحر، اصول فقه اسلامي و حكمت و فلسفه و ادبيات را به علاقه مندان تدريس مي كردند.
مكان هاي ديدني و تاريخي
شهرستان اروميه يكي از مهم ترين مناطق آذربايجان است كه وجود جاذبه هاي متعدد طبيعي و تاريخي، آن را از نظر گردشگري برجسته و قابل توجه نموده است. پارك ملي درياچه اروميه، چشمه هاي متعدد منطقه كه خاصيت درماني دارند، مناطق حفاظت شده، كوه هاي سر به فلك كشيده، مراتع ييلاقي و از همه مهم تر درياچه اروميه به همراه جزاير متعدد داخل آن و زيستگاه هاي پرندگان عمده ترين جاذبه هاي طبيعي شهرستان اروميه هستند. هم چنين پيشينه ي غني و تاريخ پر فراز و نشيب منطقه نيز باعث ايجاد اماكن و بناهاي تاريخي متعددي در اين ناحيه شده است. مساجد زيادي نيز در اين منطقه وجود دارند كه برخي از آن ها مانند مسجد سردار اروميه از جمله آثار ديدني منطقه به شمار مي روند. كليساهاي متعدد موجود در اروميه جزو بناهاي تاريخي با ارزش منطقه هستند. كليساي مارقويا كه يكي از قديمي ترين بناهاي مذهبي است؛ منسوب به حضرت قوما يكي از دوازده حواريون مسيح است. كليساي قديمي ماريوخنه كه سبك معماري آن متعلق به قرن پنجم ميلادي است، آتشكده تمر كه مربوط به دوره سلاطين هخامنشي است و ده ها قلعه، پل، مدرسه، حمام، مقبره، عمارت، خانه، سنگ نبشته در كنار بازار اروميه مجموعه جالبي از جاذبه هاي تاريخي و مكان هاي ديدني به وجود آورده اند.
صنايع و معادن
شهرستان اروميه از نظر صنايع و معادن پررونق است. از آن جا كه مهم ترين اشتغال در شهرستان اروميه كشاورزي است، بيش ترين صنايع آن نيز نظير كارخانه قند، تحقيقات توتون، شير پاستوريزه، تهيه آب انگور، تهيه رب گوجه فرنگي، كارخانه هاي سبزي پاك كني و سردخانه ها براي نگه داري ميوه و ساير مواد غذايي وابسته به كشاورزي است. دو گروه صنعتي كاني هاي غير فلزي و غذايي – دارويي در بين ساير صنايع بالاترين تعداد و بيش ترين ميزان اشتغال را دارند. معادن در شهرستان اروميه مشتمل بر معادن مصالح و سنگ هاي ساختماني است معادن ديگري چون نمك آبي و نمك سنگي نيز در اين شهرستان وجود دارند.
كشاورزي و دام داري
اروميه منطقه اي كشاورزي است. نزديك به هفتاد درصد از سطح زير كشت زراعت هاي سالانه متعلق به كشت گندم است و متجاوز از 32 رقم گندم مختلف در اين مناطق زير كشت قرار مي گيرد. استان آذربايجان غربي در داشتن زمين هاي زراعي؛ رتبه مهمي در كشور دارد. سهم اروميه از اين ميان به عنوان مركز استان بسيار مهم است. شهرستان اروميه به دليل داشتن آب كافي و زمين هاي حاصل خيز از مناسب ترين مناطق كشاورزي استان محسوب مي شود و شغل اصلي مردم كشاورزي است. گندم و جو، انواع ميوه و صيفي جات و به خصوص انگور از مهم ترين محصولات كشاورزي اروميه است. انگور و سيب درختي از جمله محصولات حاصل خيز است كه به مقدار زياد و بسيار مرغوب و مطلوب به دست آمده و به روسيه و آلمان نيز صادر مي شود. رشته كوه هاي زاگرس در باختر و رطوبت درياچه اروميه كه در خاور آن واقع است در وسعت مراتع اين شهرستان نقش اساسي دارد و وسعت مراتع با گسترش دام داري و دام پروري در ارتباط مستقيم است. در اروميه دام داري به دو صورت صنعتي و سنتي صورت مي گيرد. پرورش طيور و پرورش زنبور عسل نيز در اين منطقه داراي اهميت است. شيلات و پرورش آبزيان نيز در اين شهرستان از اهميت زيادي برخوردار است و افراد زيادي در اين زمينه مشغول به كار هستند.
وجه تسميه و پيشينه تاريخي
واژه «اروميه» مشتمل از دو كلمه «اور» و«ميه» است. زبان هاي باستاني اور به معناي شهر، جا، مكان و قلعه است، مانند اورشليم. و «ميه» يا «ميا» نيز به معناي آب است و اين شهر را به سبب وفور آب «شهر آب» ناميده اند. از سوابق اوليه ي بناي اين شهر كه فعلا به نام اروميه معروف است اطلاعات چنداني در دست نيست. هم چنين اطلاع درستي از اين كه نام باستاني اروميه چه بوده، در دست نيست. تنها مي دانيم كه كرانه هاي باختري درياچه اروميه را در قديم گليزان مي ناميدند. گروهي به اشتباه آن را با شهرستان چي چست ( شيز) يكي مي دانند. برخي نام آن را مشتق از شهر ارومچي تركستان چين مي دانند. برخي نيز اروميه را از شهرهايي مي دانند كه انوشيروان بنا كرده و مي گويند پس از آن كه سپاهيان ايران به فرماندهي انوشيروان وارد شامات (سوريه) شد و شهر انطاكيه را تسخير نمود، دستور داد تا اهالي آن شهر را به ايران كوچ داده و در اين شهر اقامت دهند. سپس شهري به نام «روميه» ساخته شده و مردم انطاكيه در آن ساكن شدند و بعد كلمه روميه رفته رفته به اروميه تبديل شده است.
به عقيده بعضي ديگر از مورخين اروميه محل تولد زرتشت پيغمبر بوده و از اماكن مقدسه زرتشتيان به شمار مي رود. بر اساس نوشته هاي كتاب «اوستا» در نيمه قرن هفتم قبل از ميلاد؛ زرتشت در كنار رود «داييتا» كه از رودخانه هاي استان آذربايجان غربي است از جانب خداي بزرگ مأمور اصلاح امور مردم شده و در حاشيه باختري درياچه «چي چست» به اشاعه مذهب خود پرداخته است.
از شواهد و آثار باستاني منطقه؛ معلوم مي شود كه اروميه در زمان دولت ماد نيز آباد و مسكون بوده است. از برخي آثار عتيقه و ابنيه ي تاريخي اين منطقه و اطراف آن مانند قلعه حسنلو، گوي تپه، صورت حجاري شاه ساساني، بناي مسجد جامع و كليساي ننه مريم و بعضي آثار ديگر به درستي مشخص مي شود كه اين منطقه از گذشته هاي دور با كمي تغيير محل (گوي تپه – تويراق قلعه - چيچكلو و نيز محل فعلي ) وجود داشته است. همين طور از روي نبش قبوري كه كشف شده؛ قدمت اين ناحيه را تا چهار هزار سال پيش از ميلاد مسلم مي دانند. باختر درياچه اروميه همواره بيش از ساير نقاط ايران مورد توجه ملل ما قبل تاريخ قرار داشت، زيست گاه هاي متعددي نيز كه امروزه تپه هايي از آن ها باقي است، نشان دهنده همين امر است.
آثار مكشوفه از تپه هاي تاريخي گوي تپه و حسنلو گواه بارز اين ادعا است. «گوي تپه» با قديمي ترين تپه هاي باستاني بين النهرين، آسياي صغير و فلات ايران قابل مقايسه است. انتساب چند زرتشتي كه در هنگام تولد عيسي (ع) به بيت الحم رفته بودند و در اروميه مدفون اند؛ حاكي از آن است كه اين شهر يكي از بزرگ ترين كانون هاي مذهبي و اجتماعي گذشته هاي دور بوده و سرداران و امپراطوران روم جهت دست يابي به ‌آتشكده يا آذرخش بزرگ زرتشتيان (آذرگشسب) و پايتخت تابستاني ساسانيان ( گزنا) يا تخت سليمان، بارها از آن عبور كرده اند.
بعد از اسلام؛ نيز اروميه دومين شهر مهم آذربايجان، پس از مراغه، به شمار مي رفت. از قرن 15 ميلادي كه تركان عثماني جايگزين امپراطور روم شرقي شدند، اروميه به عنوان شهر سرحدي اهميت بسيار زيادي پيدا كرد و از برج و باروي مهمي برخوردار شد. برج سه گنبد و مسجد جامع اروميه از يادگارهاي عظمت تمدن اسلامي در منطقه به شمار مي رود. در اين دوران شهر اروميه؛ نقطه تلاقي اقوام و اديان پيرامون خود از قبيل آشوري ها، ارمني ها، يهودي ها، و بالاخره مسلمانان بود. منطقه تاريخي اروميه از قرن ها پيش مهد تمدن و مركز علم و دانش بوده و شهر اروميه يكي از مناطق معتبر علوم قديمه به شمار مي رفته، علما و فضلا و دانشمندان متبحر، اصول فقه اسلامي و حكمت و فلسفه و ادبيات را به علاقه مندان تدريس مي كردند.
مشخصات جغرافيايي
شهرستان اروميه؛ مهم ترين منطقه ي استان آذربايجان غربي به شمار مي آيد كه در ناحيه ي مركز استان واقع شده است. مركز اين شهرستان در 45 درجه و 2 دقيقه درازاي خاوري و و 37 درجه و 32 دقيقه پهناي شمالي و ارتفاع 1332 متري از سطح دريا واقع شده است. شهرستان اروميه از شمال به سلماس، از جنوب به اشنويه از خاور به درياچه اروميه و از باختر به خاك تركيه محدود مي شود. درياچه اروميه در اين شهرستان مهم ترين پديده طبيعي، اقتصادي و گردشگري به شمار مي آيد. شهر اروميه (مركز استان ‌آذربايجان غربي) در جلگه اي به درازاي 70 كيلومتر و پهناي 30 كيلومتر در كنار درياچه لاجوردي اروميه گسترده شده است. اين جلگه از رسوبات رودهاي باراندوز، شهر چاي، روشه چاي و نازلوچاي كه همه ساله به طور منظم آن را مشروب مي سازند؛ پوشيده شده است. پيشينه ي تاريخي و استقرار اين شهر در مسير قفقاز، ارمنستان، ‌آسياي صغير و بين النهرين و نيز زمين هاي بارور و آب و هواي مساعد، اهميت بسيار ويژه اي را به آن بخشيده است. راه هاي دسترسي به اين منطقه عبارت اند از:
- مسير راه اروميه - سلماس، به درازاي 80 كيلومتر.
- مسير اروميه- مهاباد، به درازاي 137 كيلومتر.
- مسير راه تبريز – اروميه.
- شهر اروميه هم چنين داراي فرودگاه بين المللي است.

مساجد و مدارس مذهبي متعددي در اين شهر وجود دارند كه ذيلا نام آنها به اطلاع شما ميرسد كه اميدواريم با تكميل اطلاعات و ياري رساندن مراجع مربوطه و اهالي شريف اين شهر در اسرع وقت توضيح كامل هريك را به حضور كاربران ارجمند هديه نمائيم.
مسجد اعظم اروميه
مسجد جامع
مسجد سردار
مسجد قلعه بردوك
مسجد منار
مسجد سيد الشهدا
مسجد سني ها
مدرسه قديمي هدايت

امامزاده ها ،آرامگاه ها و زيارتگاه ها ي متعددي در اين شهر وجود دارند كه ذيلا نام آنها به اطلاع شما ميرسد كه اميدواريم با تكميل اطلاعات و ياري رساندن مراجع مربوطه و اهالي شريف اين شهر در اسرع وقت توضيح كامل هريك را به حضور كاربران ارجمند هديه نمائيم.
آرامگاه قلعه اسماعيل آقا
امامزاده محمد ابراهيم
مقبر ه امامزادگان بكشلوئي
قبرستان آشوريان
مقبره عرب باغي
قبرستان بزوه
مقبره خان دره سي
مقبره ناناس

كليساها ي متعددي در اين شهر وجود دارند كه ذيلا نام آنها به اطلاع شما ميرسد كه اميدواريم با تكميل اطلاعات و ياري رساندن مراجع مربوطه و اهالي شريف اين شهر در اسرع وقت توضيح كامل هريك را به حضور كاربران ارجمند هديه نمائيم.
كليساي مارگوكيز وحضرت مريم ومهيون
كليساي مار گيز
كليساي مارخنه
كليساي حضرت مريم
كليساي قر ه باغ
كليساي بالولان
كليساي باوانا
كليساي ماربوخته گولان
كليساي زينانلو گولان
كليساي سپورغان
كليساي جان وسلي
كليساي گرد آباد
كليساي پطرو پوليس

عمارات و محوطه هاي باستاني متعددي در اين شهر وجود دارند كه ذيلا نام آنها به اطلاع شما ميرسد كه اميدواريم با تكميل اطلاعات و ياري رساندن مراجع مربوطه و اهالي شريف اين شهر در اسرع وقت توضيح كامل هريك را به حضور كاربران ارجمند هديه نمائيم.
خانه انصاري
ساختمان ارتش
ساختمان شهرباني
شهرداري اروميه

قلعه ها ، برجها و آتشكده ها ي متعددي در اين شهر وجود دارند كه ذيلا نام آنها به اطلاع شما ميرسد كه اميدواريم با تكميل اطلاعات و ياري رساندن مراجع مربوطه و اهالي شريف اين شهر در اسرع وقت توضيح كامل هريك را به حضور كاربران ارجمند هديه نمائيم.
برج سه گنبد
قلعه خرابه
قلعه اسماعيل آقا
قلعه بردوك
قلعه كل خرابه

حمامها و آب انبارهاي متعددي در اين شهر وجود دارند كه ذيلا نام آنها به اطلاع شما ميرسد كه اميدواريم با تكميل اطلاعات و ياري رساندن مراجع مربوطه و اهالي شريف اين شهر در اسرع وقت توضيح كامل هريك را به حضور كاربران ارجمند هديه نمائيم.
حمام اتحاد
حمام آخوند
حمام علي مصطفي
حمام قراچه
حمام تجلي
حمام علي شهيد
حمام قوشلار