| تاكستان را با پيشينه اي حدود 7000 سال جزو قديمي ترين شهرهاي ايران و جهان مي دانند. اين منطقه مسير عبور جاده قديمي، پررفت و آمد و جهاني ابريشم بوده كه سران معروف جهان براي تصاحب آن جنگ هاي زيادي كرده اند. تاكستان كه به سرزمين «تات ها» معروف بوده درگذشته «سياده» يا «سيادهن» ناميده مي شد. نام «سيادهن» بر روي يكي از كتيبه هاي دوران هخامنشي موسوم به پيوتين گرايا حك شده است. اين كتيبه كه از قديمي ترين اسناد نوشتاري اين شهرستان است، به زبان يوناني نوشته شده و هم اكنون در موزه شهر وين، نگه داري مي شود. تاكستان در باختر قزوين واقع شده وعوامل اقتصادي از جمله آب و هواي مناسب، حاصل خيزي خاك و دست رسي به آب مورد نياز براي كشاورزي سبب گسترش و توسعه اقتصادي تاكستان شده است. باغ هاي انگوراين شهرستان شهرت فراواني دارند كه در كنار دشت هاي حاصل خيز و پربركت منطقه؛ علاوه بر جاذبه هاي خاص, كشت انواع محصولات كشاورزي نيز در آن ها جريان دارد. تاكستان در زمينه گردشگري پيشرفت شاياني نداشته ولي داراي توان هاي بالقوه زيادي در زمينه گردشگري مذهبي و طبيعي است.
صنايع و معادن
صنايع شهرستان قزوين در دو دسته صنايع دستي و صنايع ماشيني تقسيم بندي مي شوند. مردم شهرستان تاكستان مانند مردم ديگر شهرهاي ايران در صنايع دستي و آفريدن اثرهاي هنرمندانه، سابقه طولاني دارند. انواع سفال و ظروف سفالي، گيوه, انواع سبد، قالي، گليم و نقش هاي منجوق دوزي شده از جمله مهم ترين صنايع دستي تاكستان است. اين شهرستان از رونق صنعتي خوبي برخوردار است و صنايع ماشيني نسبتا خوبي در اين شهرستان وجود دارد كه شهر صنعتي تاكستان گواه اين مطلب است. تاكستان داراي صدها كارخانه مختلف توليدي از جمله سرنگ، باندهاي پزشكي، حشره كش ها، صابون، شيشه دارويي، الكترود، رزين ها، ژنراتور، نخ، لودر، چدن ريخته گري شده نشكن، رينگ، كربن نسوز، كلاچ و… است. به طور كلي اقتصاد و بازرگاني شهرستان تاكستان بر پايه كشاورزي، دام داري، صنعت, معدن و خدمات استواراست و عوامل ارتباطي، بازرگاني, صنعتي و خدماتي مناسب نيز به گسترش و پيشرفت بازرگاني منطقه كمك شاياني كرده است.
كشاورزي و دام داري
كشاورزي يكي از شغل هاي اصلي مردم تاكستان است. آب و هواي مناسب براي باغ داري به ويژه پرورش انگور، تنوع ناهمواري ها، وجود زمين هاي حاصل خيز و دست رسي به آب هاي سطحي و زيرزميني كافي، سبب رونق كشاورزي در ناحيه تاكستان شده است. عمده ترين محصولات كشاورزي تاكستان عبارتند از: انگور، گوجه فرنگي، سيب زميني، گردو، بنشن، بادام، انواع ميوه و صيفي جات. به واسطه وجود منابع طبيعي مناسب، تاكستان از دام داري خوبي نيز برخوردار است و يكي از مهره هاي كليدي دام داري استان قزوين به شمار مي آيد. دام داري نيز مانند كشاورزي از شغل هاي اصلي مردم منطقه است و پرورش دام و طيور از جمله مهم ترين منابع درآمد مردم شهرستان محسوب مي شود.
وجه تسميه و پيشينه تاريخي
تاكستان كه به سرزمين «تات ها» معروف بود در گذشته «سياده» يا «سيادهن» ناميده مي شد. به قول برخي مورخان «سيادهن» يا «سيادهان» تغييرشكل يافته واژه «سه دهان» بوده و خود آن نيز صورت معرب لغت «سه دژان» پارسي است. هم چنين نام «سيادهن» بر روي يكي از كتيبه هاي دوران هخامنشي - مربوط به 2300 سال قبل - موسوم به پيوتين گرايا نيز حك شده است. اين كتيبه كه از قديمي ترين اسناد نوشتاري اين شهرستان است، به زبان يوناني نوشته شده است و هم اكنون در موزه شهر وين، پايتخت اتريش نگه داري مي شود. دراين كتيبه چنين آمده است: «سيادان (نام پيشين تاكستان) و ساوه از شهرهاي سرسبز شمال فلات ايران است.» تاريخ اين شهر با ورود اولين دسته هاي اقوام آريايي به اين سرزمين رقم خورده است و در سلسله ها و حكومت هاي قبل از اسلام در ايران، صعودها و فرودهاي بسياري بر خود ديده است. آثار گچ بري جالب مربوط به دوره ساساني كه در تپه خندو واقع در شمال خاوري تاكستان به دست آمده است، نشانه آباداني اين منطقه در آن دوران است. بر اساس شواهد و بررسي هاي باستان شناسي انجام شده در تپه خله كو ايجاد هسته اوليه شهر به 7000 سال پيش باز مي گردد كه همين سندعلمي، تاكستان را جزو قديمي ترين شهرهاي ايران و حتي دنيا قرار مي دهد. روي همين اصل بايد تحقيقات علمي - در مورد عمر اين شهرستان - در اين منطقه تكميل تر شود. اين شهرستان با توجه به اين كه قديمي ترين شهر منطقه است، قديمي ترين اثر باستاني اين محدوده، يعني بقعه پير را نيز در خود جاي داده است. هم چنين مسير عبور جاده قديمي، پر رفت و آمد و جهاني ابريشم از اين شهر بوده است. طي حدود ده هزار سال، اين مسيرنقش عظيمي در نقل و انتقال مواد، فرهنگ، آيين، تكنولوژي و ايجاد و توسعه روابط فرهنگي و اقتصادي و نزديكي ملت ها به عهده داشته و همانند رود بزرگي آسيا را به اروپا پيوند داده است. جاده ابريشم - كه افرادي چون كوروش و كراسوس رومي و اسكندر مقدوني بر سر تسلط بر آن جان باختند - به خاطر وجود سنگ ابسيدين و موقعيت استراتژيك مناسب از تاكستان عبور مي كرده است. در زمان هخامنشيان براي يكي از راه هاي ارتباطي ساخته شده توسط داريوش اول چاپارخانه مهمي در تاكستان بنا شد كه محل آن روبه روي بقعه پيراست و عده اي وجه تسميه «سيادان» را به خاطر وجود همين چاپارخانه مي دانند. تاكستان در اواخر حكومت شاهان هخامنشي، بعد از مقاومت در برابر سپاه اسكندر و شكست خوردن از او، متحمل خسارات فراواني شد. طبق تحقيقات و مطالب آورده شده در كتاب «ايستگاه هاي پارتي» چاپ فيلادلفياي آمريكا (سده اول پيش از ميلاد)، تاكستان از شهرهاي مهم منطقه بوده و از بخش هاي سوق الجيشي امپراتوري اشكانيان در باختر كشور به حساب مي آمده است. با توجه به اشياي به دست آمده از تپه هاي باستاني اين شهرستان مشخص شده كه تاكستان در زمان ساسانيان - آخرين سلسله ايران قبل از اسلام - شهري بسيار آباد بوده است. منطقه تاكستان به هنگام فتح ايران توسط اعراب (در زمان عمربن خطاب) به دست عروه بن زيد خل طايي گشوده شد، اما مردم آن بر دين خود استوار مانده و خراج گزار شدند. در زمان امويان و سلجوقيان ناحيه تاكستان از اهميت زيادي برخوردار بوده است و در زمان ايل خانان با استقرار پايتخت در سلطانيه موقعيت جلگه تاكستان به نحو چشم گيري رونق يافت. آمدن سلطان محمد خدابنده به اين شهر, ورق ديگري بر تاريخ اين خطه افزود. اين توجه و شكوفايي منطقه تاكستان در زمان صفويه هم ادامه پيدا كرد. بناها و مكان هاي به جاي مانده از آن زمان؛ گواه محكمي بر اين ادعا است. در ضمن چون تاكستان بر سر راه تهران - اروپا قرار داشته، بيش تر شاهان قاجار نيز به اين شهر آمده و مدتي در آن مانده يا از آن مي گذشتند و بالطبع مورد توجه و تفقد آنان قرار مي گرفته است. اين شهرستان هم اكنون يكي از معتبرترين شهرستان هاي استان قزوين است.
مشخصات جغرافيايي
تاكستان در باختر استان قزوين قرار گرفته و مركز آن شهر تاكستان است. از نظرجغرافيايي در 49 درجه و 42 دقيقه درازاي خاوري و 36 درجه و 04 دقيقه پهناي شمالي و در ارتفاع 1265 متري از سطح دريا واقع شده است. اين شهرستان در ناحيه جنوب باختري شهرستان قزوين واقع شده و از باختر به استان زنجان، از جنوب به شهرستان بويين زهرا و از شمال و شمال خاوري به شهرستان قزوين محدود مي شود. شهرستان تاكستان از شهرها و روستاهاي متعدد تشكيل شده است و شهر تاكستان از دو بخش قديم و جديد پديد آمده كه بخش قديم شهر درناحيه جنوبي واقع شده و بخش جديد شهر, بيش تر به سوي شمال گسترش يافته است. فاصله تاكستان تا قزوين حدود چهل كيلومتر و از طريق جاده آسفالته و بزرگ راه تهران- زنجان به آن متصل است. عوامل اقتصادي از جمله آب و هواي مناسب، حاصل خيزي خاك و دست رسي به آب مورد نياز براي كشاورزي سبب گسترش و توسعه منطقه تاكستان شده است. جمعيت شهرستان تاكستان 159609 نفر برآورد شده است كه از اين تعداد 54192 نفر در مركز شهرستان زندگي مي كنند. راه ها و مسيرهاي ارتباطي شهرستان تاكستان عبارتند از:
1- بزرگ راه تهران - زنجان كه از قزوين و تاكستان نيز عبور مي كند.
2- راه اصلي آسفالته تهران - زنجان كه از تاكستان مي گذرد.
3- راه هاي فرعي مختلف كه به شهرستان هاي هم جوار مرتبط مي شود.
4- جاده ترانزيت تهران - اروپا كه از شهرستان تاكستان عبور مي كند. |