موسسه تبيان - ايران شناسي
| اين شهرستان بامساحت 1576 كيلومتر مربعي خود ، از شمال به جمهوري تركمنستان ، از شرق به شهرستان هاي گنبدكاووس و آق قلا ، از غرب به درياي خزر و از جنوب به شهرستان كردكوي محدود است . شهرستان بندرتركمن در جلگة وسيع گرگان و درياي خزر واقع شده است . و شبه جزيره ميانكاله نيز در محدوده آن قرار دارد . پوشش گياهي جلگه علاوه بر محصولات كشاورزي ، چمن زارهايي هستند كه به صورت مراتع قشلاقي مورد استفاده دامداران قرار مي‌گيرند . در شبه جزيره ميانكاله و با تالاب هاي ساحلي در درختچه هاي گز ، تمشك ، اناروحشي و گياهان آبزي ، پوشش گياهي منطقه را تشكيل مي دهند . رودخانه مهم اين شهرستان گرگان رود است كه از بخش مياني شهرستان عبور كرده و به درياي خزر مي ريزد . اين شهرستان با دوبخش و سه دهستان و دو شهر بندرتركمن و گميشان ، داراي 125890 نفر جمعيت است . بيشتر ساكنان تركمن هستند . قبايل ترك اغوز كه ريشه سلسله تركمن ها هستند در قرن دهم ميلادي وارد مناطق تركمن صحرا شدند . در همان روزگار با گسترش دين اسلام به منطقه گرگان و دشت جمعي از ترك هاي اغوز اسلام آوردند . اين ها گروهي بودند كه بعدها به تركمن شهرت يافتند . تركمن به معناي ترك و ايمان يا ترك با ايمان بوده و بيانگر وجه تمايز اغوزهاي مسلمان از اغوز هاي غير مسلمان است البته برخي بر اين باورند كه وجه نامگذاري تركمن اين بوده كه آنان ترك نيستند ، بلكه از بعضي از جهات شبيه آنانند . به همين علت آنان را تركمان به معناي مانند ترك ناميده اند . تركمن هاي ايراني كه در گرگان و دشت به سر مي برند . به دو قبيله عمده يموت و گوكلان منسوبند . كه به نوبه خود به تيره هاي جزء و دسته ها كوچك تري تقسيم مي‌شوند . اين قبايل و دسته ها ، رئيس خاصي ندارند هرچند كه هر تيره يك بزرگ ريش سفيد دارد . اما اين مقام براي او منشأ اثر و قدرت نيست بلكه او تنها به علت سن زياد و تجربه و نفوذ شخصي اش به چنين مقامي مي رسد . بناي هستة اصلي بندرتركمن در 1306 ه.ش در محلي كه قرارگاه نظامي بوده گذاشته شد و نام شهر بندر شاه را در خود گرفت |
| اين شهرستان با مساحتي حدود 815 كيلومتر مربع از شهرستان هاي غرب استان گلستان بوده و از طرف شمال به شهرستان تركمن ، از طرف غرب به شهرستان بندرگز ، از طرف شرق به شهرستان گرگان و از طرف جنوب هم به استان سمنان محدود است . بخش شمال شهرستان از زمين هاي جلگه اي هموار با شيب ملايم تشكيل شده و به زمين هاي بندرتركمن ، رودخانة قرسو و خليج گرگان منتهي مي‌گردد . بخش جنوبي آن نيز از ارتفاعات البرز شرقي تشكيل شده كه حداكثر ارتفاع آن از سطح دريا در برخي از مناطق به 3500 متر مي رسد و مهم ترين كوه هاي آن هم عبارتند از : درازنو ، وزمه كوه ، چلستان ، جهان ، پلاش پوشش گياهي اين شهرستان با توجه به ارتفاع زمين ، متنوع است ؛ در كوهپايه ها زمين هاي زراعتي همراه چمنزارها گسترش دارند . و تا ارتفاع 2400 متري را هم ، جنگل هاي انبوه پوشانده است . |
| قلعه ها ، برجها و آتشكده ها شهرستان كردكوي |
| برج رادكان غربي كردكوي |
| اين شهرستان كه در منتهي اليه غرب استان واقع است ، از طرف جنوب به شهرستان دامغان از استان سمنان ، از طرف غرب به شهرستان بهشهر از استان مازندران از طرف شرق به شهرستان كردكوي و از جهت شمال به خليج گرگان مرتبط است . بندرگز ، از دوران قاجار زمان محمد شاه 1262 ه.ق با احداث يك انبار بزرگ كالا توسط روس ها به عنوان قطب مهم اقتصادي تجاري منطقة استراباد محسوب شد . مدتي بعد ، در اوايل حكومت ناصرالدين شاه اين شهر با احداث يك اسكلة چوبي و شعبة بانك استقراضي ، از يك سو با گرگان ، دامغان ، شاهرود ، مازندران و تهران و از سوي ديگر با باكو و هشترخان آستاراخان روسيه ارتباط برقرار كرد . شهرستان بندرگز با 2399 كيلومتر مربع با دو بخش ، چهار دهستان و دو شهر بندرگز و نوكنده ، داراي 49598 نفر جمعيت است . حضور ارامنه در اين شهرستان بسيار چشمگير بوده به طوري كه بيشترين تعداد در ميان مهاجران به منطقه را به خود اختصاص داده اند . اين گروه بعدها صاحب بسياري از املاك به خريد و فروش اشتغال دارند . زبان رايج مردم اين شهرستان طبري است . از مهم ترين اماكن زيارتي اين شهرستان مي توان به امامزاده سفيد چال ، امامزاده حبيب الله نوكنده و عليرضا سرطاق اشاره كرد . شهرستان بندرگز در دو سوي شمال و جنوب خود ، داراي جذابيت هاي گردشگري است . در ضلع شمالي اين شهرستان خليج گرگان و شبه جزيرة ميانكاله واقع شده است . اين محدوده علاوه بر اين كه پناهگاه حيات وحش ميانكاله است . يكي از ذخيره گاه هاي مهم زيست كرة زمين به شمار مي‌آيد هم چنين اين محدود محل مناسبي براي فعاليت هاي تحقيقاتي در زمينة پرندگان و آبزيان است . از طرفي مجتمع ساحلي بندرگز نيز موقعيت قابل توجهي از نظر جذب گردشگرانداخلي و خارجي دارد . در ضلع جنوبي هم در ميان جنگل هاي پهن برگ گردشگاه هايي وجود دارد كه از جذابيت هاي گردشگري برخوردار است . از جملة آن ها چشمة قلقي است كه در 20 كيلومتري جنوب شهر بندرگز و در عمق جنگل وطنا واقع شده و دارا يك راه ارتباطي شوسه از گز به رادكان است . و توسكا چشمه با آبي زلال ، خنك و گوارا ، در محلي با چشم اندازهاي طبيعي زيبا و روستاهاي كوهستاني با مردماني پرشور و خون گرم . |
| شهرستان علي آباد كتول با مساحت 1160 كيلومتر مربع از شهرستان هاي مركزي استان گلستان است كه از شمال به شهرستانهاي گنبد كاووس و آق قلا ، از غرب به شهرستان گرگان ، از شرق به شهرستان راميان و گنبد كاووس و از جنوب هم به ارتفاعات البرز و استان سمنان شهرستان شاهرود محدود است . ناهمواري هاي شهرستان علي آباد كتول مانند بيشتر شهرستان هاي استان گلستان ، از جنوب به رشته كوه هاي البرز شرقي و از شمال به اراضي جلگه اي منتهي مي‌شود . ولي نواحي كوهستاني آن از گسترش بيشتري برخوردار است . شاهوار ، سياهمرزكوه و شيرين آباد از مناطق كوهستاني شهرستان علي آباد كتول بوده و رودهاي مهم آن نيز رودخانه هاي زرين گل و محمد آباد است . كه به طرف شمال جاري بوده و در پايين دست به رودخانة گرگانرود مي پيوندد . پوشش گياهي اين منطقه در ارتفاعات بالا به صورت چمنزار و استپ كوهي است كه به عنوان مرتع نورد استفاده قرار مي‌گيرد . در ارتفاعات پايين تر از آن هم پوشش گياهي به صورت جنگل هاي انبوه است . |
| طبيعت در شهرستان علي آباد كتول |
| رودخانه قره سو علي آباد |
| نگاهي كوتاه به شهرستان آق قلا |
| اين شهرستان با مساحت 1762 كيلومتر مربعي خود در 16 كيلومتري شمال گرگان و در كنار رودخانة گرگانرود واقع است . حدود هزار سال قبل ، آن را اسپي دژ يا دژسفيد مي ناميدند . در دواني ، مبارك آباد ، سپس در حكومت پهلوي ،پهلوي دژ نام دارد . و سرانجام به آق قلا تغيير نام داد . بناي اوليه قلعه مبارك آباد منسوب به شاه طهماسب اول دانسته اند . او براي حفاظت از استراباد ، گرگان كنوني اين قلعه را ساخت قلعة مبارك آباد دو دروازه آجري و دري آهنين و محكم داشت كه رو به شمال و ديگري رو به جنوب بود . در قسمت شرق و غرب قلعه نيز خندق هايي ساخته بودند . در قسمت غربي محوطة دژ هم عمارتي از آجر مشتمل بر سه طبقه ساخته بودند كه محل اقامت حسينقلي خان جهانسوز ، برادر آقامحمدخان سرسلسله قاجار بود . در داخل قلعه و در چهار گوشه آن نيز برج هاي محكمي قرار داشت كه هر يك از آن ها يك عراده توپ گذاشته بودند . اين قلعه در زمان ناصرالدين شاه هنوز آباد بود اما از اين تارخ به بعد با مهاجرت تدريجي قاجارها آن دژ محكم متروكه شد و مخروبه گرديد . پس از آن كم كم تركمن ها جاي ايل قاجار را گرفتند . منطقة آق قلا به دليل داشتن شرايط مطلوب و جمعيت زياد در سال 1379 به شهرستان تبديل گرديد . جمعيت كنوني اين شهرستان به 120759 نفر مي رسد . از بخش هاي اين شهرستان مي توان به بخش جديد وشمگير به مركزيت انبار الوم اشاره كرد . از ديدني هاي آق قلا ، پنجشنبه بازار اين شهر است . در اين بازار محلي و ديدني ، مردم از هر قشر و صنفي كالاهاي خود را عرضه مي كنند كه در اين ميان عرضة صنايع دستي مردم تركمن ، مانند قالي ، قاليچه ، و پشتي هاي زيبا از همه ديدني تر است |